ကားလ္မာ့က္စ္ မိတ္ဆက္ (ဘာသာျပန္) အခန္း (၄)

ပစၥည္းမဲ့လူတန္းစား

မာ့က္စ္အယ္ဒီတာ လုပ္ေနတဲ့ သတင္းစာကို ပါရွန္းအစိုးရက ဖိႏွိပ္လာတာေၾကာင့္ ဟီဂယ္ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး ဒႆနိက ေဗဒကို ေ၀ဖန္ဆန္းစစ္ခ်က္ေတြ ျပဳလုပ္ဖို႔အတြက္ မာ့က္စ္မွာ အခ်ိန္ရသြားခဲ့ပါတယ္။ (၁၈၄၄) ခုႏွစ္ထုတ္ ဂ်ာမန္ ျပင္သစ္ စာေစာင္ထဲမွာ ဟီဂယ္ရဲ႕ အခြင့္အလမ္းဆိုင္ရာ
ဒႆနိကေဗဒအား ေ၀ဖန္ဆန္းစစ္ေသာ မိတ္ဆက္ေဆာင္း ပါးကို ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ ေဆာင္းပါးထဲမွာ ပါ၀င္တဲ့ ေ၀ဖန္ခ်က္ေတြက မၿပီးဆံုးပဲ၊ မိတ္ဆက္အျဖစ္ပဲ ရွိခဲ့ေပမယ့္၊ ဂ်ဴး လူမ်ဳိးမ်ားဆိုင္ရာ ေမးခြန္းကေတာ့ မာ့က္စ္၀ါဒ ခရီးစဥ္ရဲ႕ ခရီးတေထာက္ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီေဆာင္းပါးထဲမွာ အလုပ္ သမားလူတန္းစားကို လူသား၀ါဒ ျပန္လည္ေပၚထြန္းေရးအတြက္ အဆံုးအျဖတ္ေပးႏိုင္တဲ့ လူတန္းစားအျဖစ္ မာ့က္စ္က ပထမဦးစြာ စတင္သတ္မွတ္ခဲ့တာေၾကာင့္ပါ။

မိတ္ဆက္စာတမ္းမွာ Bauer နဲ႔ Feuerbach တို႔ရဲ႕ ဘာသာေရးတိုက္ခိုက္မႈ သေဘာတရားေတြကို အတိုခ်ံဳးၿပီး ေဖာ္ျပခဲ့ ပါတယ္။ ဒီလိုေဖာ္ျပထားရာမွာ ဘာသာေရးကို လူသားေတြအတြက္ ဘိန္းသဖြယ္ ေဖာ္ျပထားတာကလြဲလို ဘာမွ အသစ္ အဆန္းေတြ မပါ၀င္ပါဘူး။ လူသားေတြရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ေသြဖည္မႈ မ်က္ႏွာဖံုးေတြကို ခြာခ်ေရးဟာ ဒႆနိကေဗဒရဲ႕ လုပ္ ငန္းတာ၀န္ျဖစ္ေၾကာင္း မာ့က္စ္က ဆိုထားခဲ့ပါတယ္။ ဂ်ာမန္လူမ်ဳိးေတြ ကိုယ့္ကိုယ္ကို လွည့္စားမႈ မရွိေစေရးအတြက္ ဂ်ာမန္ေတြရဲ႕ အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး၊ ပိုမိုေ၀ဖန္ခ်က္ေတြ လုပ္သင့္ေၾကာင္း တိုက္တြန္းထားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ Bauer နဲ႔ Feuerbach တို႔နဲ႔ မတူညီတာကေတာ့ ေ၀ဖန္ဆန္းစစ္႐ံုနဲ႔ မလံုေလာက္ေၾကာင္း ပထမဦးစြာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ မာ့က္စ္ရဲ႕ ယူဆခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။ "ေ၀ဖန္ေရးလက္နက္"က "လက္နက္မ်ားအား ေ၀ဖန္ေရး"ကို သိသာထင္ရွားစြာ အစ ားမထိုးႏိုင္တာေၾကာင့္ ႐ုပ္၀တၳဳအင္အားကို ႐ုပ္၀တၳဳအင္အားနဲ႔ပဲ ဖယ္ရွားပစ္ႏိုင္ေၾကာင္းနဲ႔ အမ်ားျပည္သူကို စည္း႐ံုး ႏိုင္ခဲ့ရင္ သီအိုရီဆိုတာက ႐ုပ္၀တၳဳအင္အား ျဖစ္လာႏိုင္ေၾကာင္း မာ့က္စ္က ယူဆခဲ့ပါတယ္။

အမ်ားျပည္သူရဲ႕ အခန္းက႑ကို ပထမဦးစြာ အသိအမွတ္ျပဳလိုက္ျခင္းအားျဖင့္ မာ့က္စ္က ျပင္သစ္နဲ႔ မတူညီတဲ့ ဂ်ာမ ဏီရဲ႕ အေျခအေနကို ထူးျခားေသာ သြင္ျပင္လကၡဏာအျဖစ္ မီးေမာင္းထိုးျပ လိုက္ပါတယ္။ ျပင္သစ္မွာက တိုင္းျပည္ရဲ႕ လူတန္းစားအလႊာအသီးသီးမွာ ႏိုင္ငံေရးအယူအဆမ်ားနဲ႔ အေတြ႔အၾကံဳမ်ား ရွိၾကပါတယ္။ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ ေယဘု ယ်လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ကိုယ္စားျပဳၾက ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဂ်ာမဏီရဲ႕ လက္ေတြ႔ဘ၀မွာေတာ့ လူအမ်ားစုဟာ စိတ္ပါ၀င္ စားမႈ မရွိၾကတဲ့အတြက္ အေရးေပၚအေျခအေန၊ ႐ုပ္၀တၳဳလိုအပ္ခ်က္နဲ႔ ဆက္ႏြယ္မႈျဖစ္စဥ္မ်ားကသာ တြန္းအားမေပး ခဲ့ရင္ ဘယ္လူတန္းစားမွ လြတ္ေျမာက္မွာ မဟုတ္ေၾကာင္း မာ့က္စ္က ဆိုထားခဲ့ပါတယ္။

မာ့က္စ္က ဂ်ာမန္ေတြရဲ႕ လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ အျပဳသေဘာ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ဟာ ဘယ္မွာလဲလို႔ စဥ္းစားအေျဖထုတ္ ထားခဲ့ပါတယ္။ လူတန္းစားတရပ္ကို ျပင္းထန္တဲ့ ဆက္ႏြယ္မႈျဖစ္စဥ္ေတြနဲ႔ တည္ေဆာက္ရာမွာ၊ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ ရပ္၀န္းမွာ humanity အၿပီးအပိုင္ ေပ်ာက္ဆံုးသြားတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ redemption of humanity နဲ႔သာ ျပန္လည္ အသက္သြင္းလို႔ရေၾကာင္း ဆိုထားခဲ့ပါတယ္။ မာ့က္စ္က ပစၥည္းမဲ့လူတန္းစားကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ဟီဂယ္ဒႆနိက ေဗဒရဲ႕ ေက်ာရိုးထဲမွာ ထည့္သြင္းထားခဲ့ပါတယ္။ ပစၥည္းမဲ့ လူတန္းစားထဲမွာ ဒႆနိကေဗဒရဲ႕ ႐ုပ္၀တၳဳလက္နက္မ်ား ရွာေဖြေတြ႔ရွိႏိုင္သလို၊ ပစၥည္းမဲ့လူတန္းစားကလဲ ဒႆနိကေဗဒထဲမွာ ပညာတတ္ လက္နက္ေတြကို ရွာေဖြေတြ႔ရွိ ေၾကာင္း ဆိုထားပါတယ္။ တိက်စြာဆိုရရင္ ပစၥည္းမဲ့ လူတန္းစား အေရးကို ေရွးမ႐ႈပဲ အေတြးအေခၚေတြ ထြန္းကားလာ ေအာင္ လုပ္ေဆာင္လို႔ မရႏိုင္သလို၊ အေတြးအေခၚေတြကို ေဘးဖယ္ၿပီးေတာ့လဲ ပစၥည္းမဲ့ လူတန္းစားအေရးကို ေရွး႐ႈ လို႔ မရေၾကာင္း ယူဆခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါဟာ လူသားေသြဖည္မႈျပႆနာရဲ႕ အေျဖသစ္တခုျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ေ၀ဖန္ဆန္းစစ္ခ်က္ေတြ၊ ဒႆနိကအေတြးအေခၚ ေတြနဲ႔တင္ လူသားေသြဖည္မႈေတြက အဆံုးသတ္သြားမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ လက္ေတြ႔တြန္းအားလိုပါတယ္။ ဒီလက္ေတြ႔ တြန္းအားဟာ ပစၥည္းမဲ့ လူတန္းစားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းထဲမွာ ဖိႏွိပ္ခံထားရသူေတြဟာ အေတြးအေခၚေတြ ကို အသက္၀င္လာေအာင္ ပံုေဖာ္ေပး ႏိုင္ပါတယ္။ အေတြးအေခၚသစ္ေတြရဲ႕ ဦးေဆာင္မႈနဲ႔အတူ ပစၥည္းမဲ့လူတန္းစား ေတြဟာ ႏိုးၾကားမႈ၊ အမီွအခိုကင္းမႈ၊ ေက်းကၽြန္ျပဳခံရမႈေတြကေန ႐ုန္းထြက္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပိုင္ဆိုင္မႈရွိၾကတဲ့ လူလတ္ တန္းစားေတြဟာ သူတို႔ကိုယ္ပိုင္လြတ္လပ္ခြင့္ေတြ၊ အခြင့္အေရးေတြကို ရလာတာနဲ႔ တၿပိဳင္နက္၊ တျခားလ ူေတြရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြအတြက္ စိတ္ပါ၀င္စားေလ့ မရွိၾကေတာ့ပါဘူး။ ပစၥည္းမဲ့အလုပ္သမား လူတန္းစားမွာေတာ့ ဘာမွ ပိုင္ဆိုင္မႈေတြ မရွိပါဘူး။ သူတို႔ပိုင္ဆိုင္တာက လူသားဘ၀ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပစၥည္းမဲ့ လူတန္းစားေတြက သာ လူသားအားလံုး လြတ္လပ္ခြင့္ရေရးအတြက္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

မာ့က္စ္ရဲ႕ ေရးသားခ်က္ေတြကို ျပန္လည္ဆန္းစစ္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ (၁၈၄၄) ခုႏွစ္ မတိုင္မီကာလက ေရးသားခ်က္ေတြ ထဲမွာ ပစၥည္းမဲ့လူတန္းစား ဆိုတဲ့အေၾကာင္းေတြ မပါ၀င္ခဲ့ပါဘူး။ လူသားေတြရဲ႕ ေသြဖည္မႈကို ေက်ာ္လႊားႏိုင္ေရးအ တြက္ ပစၥည္းမဲ့လူတန္းစားက အဓိကက်ေၾကာင္းကို အၾကံျပဳ ခ်က္ေတြ မျပဳလုပ္ခဲ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ (၁၈၄၄) ခုႏွစ္မွာ ေတာ့ မာ့က္စ္က လူသားေတြရဲ႕ လြတ္ေျမာက္ေရး၊ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြကို ေဆာင္က်ဥ္းေပးႏိုင္တာဟာ ပစၥည္းမဲ့လူတန္းစား ျဖစ္ေၾကာင္း စတင္အဆိုျပဳ လိုက္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ပါလဲ။

ေဘာဂေဗဒေလ့လာခ်က္ေတြေၾကာင့္ ဒီအျမင္ေတြ ေပၚထြက္ခဲ့တာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္ ကာလမွာတုန္းက မာ့က္စ္ရဲ႕ ေဘာဂေဗဒေလ့လာမႈေတြက ကနဦးအစပဲ ရွိပါေသးတယ္။ သမိုင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေလ့လာ ေနဆဲျဖစ္ေပမယ့္၊ မာ့က္စ္က သူ႔အျမင္ေတြမွာ သမိုင္းေၾကာင္း အေထာက္အထားေတြကို ေဖာ္ျပျခင္း မရွိေသးပါဘူး။ ပစၥည္းမဲ့လူတန္းစားရဲ႕ အေရးပါမႈကို မီးေမာင္းထိုး ျပလာျခင္းဟာ ဒႆနိကေဗဒအေတြးအေခၚေတြေပၚမွာ အေၾကာင္းျပဳၿပီး ေပၚထြက္လာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ လူသားေသြဖည္မႈဟာ လူတန္းစားတရပ္တည္းရဲ႕ ျပႆနာမဟုတ္ပါဘူး။ လူသားအားလံုးရဲ႕ ဘံုျပႆနာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘံုျပႆနာကို ေျဖရွင္းမႈမွာ ဘံုသြင္ျပင္လကၡဏာ ရွိဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ပစၥည္းမဲ့လူတန္းစားေတြဟာ အလံုးစံုဖိႏွိပ္ခံခဲ့ရတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီလို ဘံုသြင္ျပင္လကၡဏာ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပစၥည္းမဲ့လူတန္းစားဟာ လူတန္းစားတခုတည္းကို ကိုယ္စားျပဳတာ မဟုတ္ပဲ၊ လူသား အားလံုးကို ကိုယ္စားျပဳႏိုင္ေၾကာင္း မာ့က္စ္က ဆိုထားခဲ့ပါတယ္။

အေျခအေနတခုမွာ ၿပိဳလဲႏိုင္တဲ့ မ်ဳိးေစ့ကလဲ သူ႔ဘာသာသူ ပါ၀င္ေနၿပီးသား ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေအာင္ပြဲမ်ားရဲ႕ ႀကီးျမတ္မႈ ကလဲ depths of despair ကေန ေပၚထြက္လာသင့္ပါတယ္။ ဒီသေဘာ တရားေတြက ဟီဂယ္နဲ႔ ဟီဂယ္လီယန္ေတြ အတြက္ေတာ့ ရင္းႏွီးကၽြမ္း၀င္ေနၿပီးသား သေဘာတရားေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ပစၥည္းမဲ့လူတန္းစားက ဒီလိုျဖစ္စဥ္အတြက္ အက်ံဳး၀င္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခ်ဳိ႕က မာ့က္စ္ဟာ သူ႔ရဲ႕ အေတြးအေခၚ ရည္ရြယ္ခ်က္အတြက္ ဒီသေဘာတရားကို အ သံုးျပဳခဲ့တယ္လို႔ သံသယရွိၾကပါတယ္။

ဒီလိုဆိုျခင္းအားျဖင့္ မာ့က္စ္က မိတ္ဆက္စာတမ္းကို ေရးသားခ်ိန္မွာ ပစၥည္းမဲ့လူတန္းစားအေၾကာင္း မသိရွိေသးဘူးလို႔ မသတ္မွတ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဒီအခ်ိန္ကာလမွာ သူက ပါရီျမိဳ႕ကို ေရာက္ေနပါၿပီ။ ပါရီျမိဳ႕ရဲ႕ ဆိုရွယ္လစ္အေတြးအျမင္ေတြက ဂ်ာမဏီမွာထက္ ပိုၿပီး ေရွ႕ေျပးပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာတုန္းက မာ့က္စ္ဟာ ပါရီက ဆိုရွယ္လစ္ေခါင္းေဆာင္းမ်ားနဲ႔ ရင္း ႏွီးကၽြမ္း၀င္ၿပီး၊ အလုပ္သမားအဖြဲ႕တဖြဲ႕ျဖစ္တဲ့ တရားမွ်တမႈအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ေခါင္းေဆာင္တဦးနဲ႔ တအိမ္တည္းမွာ အတူေနေန ခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ စာေတြထဲမွာ ျပင္သစ္ဆိုရွယ္လစ္အလုပ္သမားေတြကို ေလးစားၾကည္ညိဳတဲ့ အရိပ္အေယာင္ေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ မာ့က္စ္က "လူသားရဲ႕ ျမင့္ျမတ္မႈဟာ ႏြမ္းနယ္ပင္ပမ္းေနေသာ ႐ုပ္ခႏၶာမ်ားမွ ေတာက္ပစြာဆင္းသက္လာ တယ္" လို႔ ဆိုထားခဲ့ပါတယ္။ ပစၥည္းမဲ့လူတန္းစားရဲ႕ အခန္းက႑ကို ျမႇင့္တင္ျခင္းအားျဖင့္ မိတ္ဆက္စာတမ္းဟာ ျဖစ္ စဥ္တခုကို ထင္ဟပ္ေစခဲ့ပါတယ္။ မာ့က္စ္က သူ႔ရဲ႕ ဒႆနိကေဗဒနဲ႔ လိုက္ေလ်ာညီေထြဖို႔အတြက္ ပစၥည္းမဲ့လူတန္းစား သေဘာတရားကို ေပါင္းစပ္ခဲ့ၿပီး၊ သူ႔ဒႆနိကေဗဒ အေတြးအေခၚေတြကိုလဲ အလုပ္သမားလူတန္းစားနဲ႔ ေတာ္လွန္ေရး အျမင္ေတြမွာ ေပါင္းစပ္ထားခဲ့ပါတယ္။

(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္)

ဘာသာျပန္သူ - ခင္မမမ်ဳိး
(၅၊ ၃၊ ၂၀၁၃)

မူရင္းစာအုပ္အမည္ - Marx: A Very Short Introduction
စာအုပ္ေရးသားသူ - Peter Singer
စာအုပ္ထုတ္ေ၀ႏွစ္ - ၁၉၈၀ (ပထမအႀကိမ္)၊ ၁၉၉၆ (ျပန္လည္ထုတ္ေ၀ႏွစ္)