ဦးဝင္းတင္ (၁၉၃၀-၂၀၁၄) ၂၁-၄-၂၀၁၄ ရက္ နံနက္ (၆း၃၀) တြင္ကြယ္လြန္

အမည္ - ဦးဝင္းတင္
အဖအမည္ - ဦးပု
အမိအမည္ - ေဒၚအမာ
ေမြးသကၠရာဇ္ - ၁၉၃ဝ ျပည့္ႏွစ္၊ မတ္လ ၁၂ ရက္
ဇာတိ - ပဲခူးတိုင္း ႀကိဳ႕ပင္ေကာက္ ၿမိဳ႕
ပညာအရည္အခ်င္း - ၁၉၅၃ ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္မွ အဂၤလိပ္ စာေပ၊ ေခတ္သစ္ ရာဇဝင္ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး သိပံၸ ဘာသာ တြဲျဖင့္ ဝိဇၨာဘြဲ႕ ရခဲ့သည္။

ကေလာင္ အမည္ခြဲမ်ား - ေမာင္ဝန္ဇင္း၊ ေပၚသစ္၊ ျပည္စိုး၊ ဝင္းထင္၊ ပုည၊ ဝင္းေဆြ၊ သုေတသီ၊ အယ္ဒီတာ တဦး

ဦးဝင္းတင္သည္ သား သမီး ၃ ဦး အနက္ အႀကီးဆံုး ျဖစ္သည္။ ဦးဝင္းတင္ဟာ အိမ္ေထာင္ မျပဴဖူးပါ၊ လူပ်ဳိႀကီး အျဖစ္ ေနထိုင္ ေနသူ တဦး ျဖစ္သည္။ တကၠသိုလ္မွာ အဂၤလိပ္ စာေပ၊ ေခတ္သစ္ သမိုင္းနဲ႕ ႏိုင္ငံေရး သိပၸံ ဘာသာတြဲကို ယူခဲ့ၿပီး၊ ၁၉၅၃ မွာ
ဘဲြ႕ရခဲ့သည္။ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ ႏွစ္လည္ မဂၢဇင္း ေတြမွာ ဝင္းတင္ အမည္နဲ႕ ကဗ်ာနဲ႕ ဝတၴဳတို ေတြကို စတင္ ေရးသားရင္း ကေလာင္ ေသြးခဲ့သည္။

ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္မွာ အရင္းႏွီးဆံုး ကေလာင္ ေသြးဖက္သည္ မင္းယုေဝ ေခၚ ဦးဝင္းေမာင္ ျဖစ္သည္။ တကၠသိုလ္မွာ ဦးထြန္းတင္ (ေရွ႕ေန)၊ စာေရး ဆရာ ေက်ာ္ေအာင္၊ ၾကည္လင္၊ ျမသန္းတင္ စတဲ့ သူေတြနဲ႕လည္း ေခတ္ၿပိဳင္ ေက်ာင္းေနဖက္မ်ား ျဖစ္သည္။

အက်ဳိးေဆာင္ ဂ်ာနယ္မွာ လက္ေထာက္ အယ္ဒီတာ အျဖစ္ ပထမဆံုး လုပ္ကိုင္ခဲ့သည္။ ၁၉၅၃ ခုႏွစ္မွာ AFP ႏိုင္ငံျခား သတင္း ဌာနတြင္ ည အယ္ဒီတာ အျဖစ္ ဝင္ေရာက္ လုပ္ကိုင္ ခဲ့သည္။ စာေပ ဗိမာန္၌ လက္ေထာက္ အယ္ဒီတာ အျဖစ္ ၁၉၅ဝ မွ ၁၉၅၄ ခုႏွစ္ထိ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ ခဲ့သည္။ ၁၉၅၃ မွာ ဒဂုန္တာရာ ဦးစီး ထုတ္တဲ့ ဂႏၳဝင္ ဂ်ာနယ္မွာ လက္ေထာက္ အယ္ဒီတာ အျဖစ္ ကိုယ့္ထမင္း ကိုယ္စားၿပီး လုပ္ရန္ ရည္႐ြယ္ ထားေသာ္လည္း ဂ်ာနယ္ ရပ္သြား သျဖင္ စာေပ ဗိမာန္တြင္ ၿမဲေနခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

၁၉၅၄ မွ ၁၉၅၇ ထိ နယ္သာလန္ (ေဟာ္လန္) ႏိုင္ငံ၊ အမ္စတာဒမ္ၿမိဳ႕၊ ဂ်မ္ဘာတန္ (Jambarton) စာအုပ္ ထုတ္ေဝေရး ကုမၸဏီတြင္ စာအုပ္ ထုတ္ေဝမႈ ပညာႏွင့္ စာနယ္ဇင္း ပညာ ဆည္းပူးရင္း တဘက္မွလည္း ျမန္မာ ဘာသာျပန္ စာအုပ္ စာတမ္းမ်ား ထုတ္ေဝေရးတြင္ အႀကံေပး အယ္ဒီတာ အျဖစ္ လုပ္ကုိင္ ခဲ့သည္။

တဖက္တြင္ စာသင္ ေနရင္း ျမန္မာ ႏိုင္ငံ သတင္းမ်ား စုစည္း ေဖာ္ျပသည့္ 'ဒို႔ျပည္ သတင္း' သတင္းစာ ေစာင္ေရ ၅ဝဝ ခန္႔ ကိုယ့္ေငြႏွင့္ကိုယ္ ကိုယ္ဘာသာ ေရးသား ထုတ္ေဝ၍ ကမာၻ တဝွမ္း႐ွိ ျပည္ပေရာက္ ျမန္မာမ်ားထံ စာတိုက္မွ အခမဲ့ ေပးပို႔ ျဖန္႔ေဝျခင္းကို ၁၉၅၇ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ ျပန္လာသည့္ အခ်ိန္ အထိ လုပ္ေဆာင္ ခဲ့သည္။

ဥေရာပမွာ ရွိစဥ္ မင္းယုေဝ၊ ေငြတာရီ ဇနီး ေမာင္ႏွံ ႏွင့္အတူ ပန္းခ်ီ ျပန္တုိက္ေတြကို လွည့္လည္ ေလ့လာ ခဲ့သည္။ ထိုေၾကာင့္ ေနာက္အခါ ပန္းခ်ီ ေဝဖန္စာ မ်ားကို ေရးရာမွာ သူ႕ အေတြ႕အၾကံဳမ်ားကို တည့္သြင္း ေရးသား ႏိုင္ျခင္း ျဖစ္သည္။

၁၉၅၇ ခုႏွစ္ ေၾကးမံု သတင္းစာ စတင္ ထူေထာင္ သူမ်ားတြင္ ပါဝင္ ခဲ့ၿပီး ေၾကးမုံ သတင္းစာ အမႈေဆာင္ အယ္ဒီတာ အျဖစ္ ဇဝန၊ ေအာင္ဗလ (ေၾကးမံု ဦးေသာင္း)၊ စိန္ခင္ေမာင္ရီ တုိ႕ႏွင့္ အတူ ဝင္ေရာက္ လုပ္ကိုင္ ခဲ့ၿပီး ေၾကးမံု သတင္းစာ ခ်ိတ္ပိတ္ ခံရသည့္ အခ်ိန္တြင္ ျပည္သူ႕ အိုးေဝသို႕ ဝင္ေရာက္ လုပ္ကိုင္ ခဲ့သည္။ ထုိမွ ေၾကးမံုသုိ႕ ျပန္ေရာက္ ခဲ့သည္။

၁၉၅၉ မွ ၁၉၆၄ ခုထိ စာနယ္ဇင္း ေကာင္စီ အတြင္းေရးမွဴး အျဖစ္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ ခဲ့သည္။

ေၾကးမံု သတင္းစာ ျပည္သူပိုင္ အသိမ္း ခံရသည့္ ေနာက္ပိုင္း ၁၉၆၉ ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလမွာ မႏၱေလးၿမဳိ႕မွာ ထုတ္ေဝတဲ့ ဟံသာဝတီ သတင္းစာ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ အျဖစ္ အဲဒီ အခ်ိန္က ျမန္မာ ႏုိင္ငံရဲ႕ နံပါတ္ဝမ္းႀကီး ျဖစ္သည့္ ဗိုလ္ေနဝင္းက ခန္႔အပ္ ခဲ့သည္။ ဗိုလ္ေနဝင္း ဘုန္းမီးေနလ ေတာက္ပစဥ္ အခ်ိန္က သူဟာ ဘယ္သူ႕ကိုမွ ဂ႐ု စုိက္ခဲ့တဲ့သူ မဟုတ္ပါ။ သို႕ေသာ္လည္း ဗိုလ္ေနဝင္း မႏၱေလး ၿမိဳ႕ကို လာတိုင္း တျခား သူမ်ားကို မေတြ႕ရင္သာ ေနမည္ ဦးဝင္းတင္ ကိုေတာ့ နန္းေတာ္ထဲ ေခၚၿပီး တေလးတစား ေတြ႕ဆုံ တတ္ပါသည္။

ဦးဝင္းတင္သည္ ၁၉၆၈ ခုႏွစ္မွ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္ထိ မႏၱေလး ၿမိဳ႕ထုတ္ ဟံသာဝတီ သတင္းစာ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ အျဖစ္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ ခဲ့သည္။

ထုိကာလ အတြင္း အေနာက္ ဥေရာပႏွင့္ အေရွ႕ အာရွ ႏုိင္ငံေပါင္း ၂ဝ ခန္႔သို႔ သတင္းစာ ဆရာ တေယာက္ အျဖစ္ ေလ့လာေရး ခရီး သြားေရာက္ ခဲ့သည္။ ထိုခရီးစဥ္ အတြင္း ေရာက္ရာ အရပ္မွ ေန၍ သတင္းမ်ား ေရးသားၿပီး ျမန္မာျပည္သို႕ ပို႕ခဲ့သည္။ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္တြင္ "ေျခတြင္ စကား လက္ျဖား ကဗ်ာ မ်က္ႏွာ ဇာတ္လမ္း" ဆုိသည့္ အမည္ျဖင့္ စာအုပ္ ထုတ္ခဲ့သည္။

ဦးဝင္းတင္ဟာ သတင္းစာ ဆရာ ဘဝ ကိုသာ ျမတ္ႏုိးၿပီး ရာထူး ဂုဏ္ရွိန္ မ်ားကို တတ္မက္ခဲ့သူ မဟုတ္ပါ။ ဟံသာဝတီ သတင္းစာမွာ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ လုပ္ကိုင္ ေနစဥ္က ဦးဝင္းတင္ကို မဆလ အစုိးက ျပန္ၾကားေရး ဌာနမွာ ဒုတိယ ဝန္ႀကီး ေပးမယ္လုိ႔ ကမ္းလွမ္း ခဲ့ဖူး ေသာ္လည္း၊ ဦးဝင္းတင္သည္ ထို ကမ္းလွမ္းခ်က္ကို လက္မခံ ခဲ့ေပ။

၁၉၆၈ ကေန ၁၉၇၂ အထိ အထက္ ဗမာႏိုင္ငံ စာေရး ဆရာ အသင္း စာဆုိေတာ္ေန႕ စာတမ္း ဖတ္ပြဲမ်ားတြင္ လူထု ဦးလွ၊ လူထု ေဒၚအမာ တို႕ႏွင့္ အတူ ပါဝင္ ေဆာင္႐ြက္ ခဲ့သည္။ မႏၩေလးတြင္ ဟံသာဝတီ သတင္းစာ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ အျဖစ္ တာဝန္ ယူရင္းပင္ ရန္ကုန္သို႕ ဆင္းကာ သတင္းစာ သတင္းမ်ား တြင္လည္း ပို႕ခ်ေပး ခဲ့သည္။ သတင္းစာ သမိုင္း ျပဳစုရန္ ကိုလည္း ဦးထင္ႀကီး၊ လူထု ဦးလွ၊ ေ႐ႊဥေဒါင္း တုိ႕ႏွင့္ အတူ အထူး အားထုတ္ ခဲ့သူ ျဖစ္သည္။

၁၉၇၇ - ၇၈ ခုတြင္ ျမန္မာ စာေပ လႈပ္ရွားမႈ၌ အေရးပါေသာ မႏၱေလး ၿမိဳ႕မွ ဟံသာဝတီ စေန စာေပဝုိင္းကုိ ဦးေဆာင္ က်င္းပခဲ့ၿပီး စာတမ္း ဖတ္ပြဲမ်ား ျပဳလုပ္ ေပးခဲ့သည္။ ထုိစာတမ္း မ်ားကို စာအုပ္ အျဖစ္လည္း ႐ိုက္ႏွိပ္ ထုတ္ေဝ ခဲ့သည္။

၁၉၇၈ ခုႏွစ္မွာ ဦးဝင္းတင္ ဦးေဆာင္ က်င္းပတဲ့ စေန စာေပဝိုင္းမွာ မဆလ တပါတီ လမ္းစဥ္ကို ေဝဖန္တဲ့ စာတမ္း တေစာင္ တင္သြင္း ဖတ္ၾကား ခဲ့သည္။ ထို ျဖစ္ရပ္၏ ရလဒ္ အျဖစ္ အာဏာပိုင္မ်ားက ဟံသာဝတီ သတင္းစာကုိ ပိတ္ပစ္ လုိက္ကာ ဦးဝင္းတင္ ကုိလည္း ရာထူးမွ ထုတ္ပယ္ ခဲ့သည္။

ဆရာ ဦးဝင္းတင္သည္ စာေပ၊ ပန္းခ်ီ၊ သဘင္၊ ဂီတ စသည္ တုိ႔ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေဆာင္းပါး၊ စာတမ္းႏွင့္ ေဝဖန္ အကဲျဖတ္ခ်က္ မ်ားကုိ 'ေပၚသစ္' အမည္ျဖင့္ ေရးသား ခဲ့ၿပီး၊ 'ကြိ'၊ 'ဥတၲရ အလင္း' စသည့္ ဘာသာျပန္ စာအုပ္မ်ား ကုိလည္း ေရးသား ခဲ့သည္။ 'ကမာၻနီတြင္ တဒဂၤ' အမည္ရွိ ကြန္ျမဴနစ္ ႏိုင္ငံမ်ားသို႕ ခရီးသြား မွတ္တမ္း စာေပကုိလည္း ေရးသား ခဲ့သည္။ ပန္းခ်ီ အေၾကာင္း ျဖစ္တဲ့ 'အလွ ရွာပံုေတာ္' ကိုလည္း ေရးသား ခဲ့သည္။ ဦးဝင္းတင္ ေရးသား ထုတ္ေဝခဲ့သည့္ အျခား စာအုပ္မ်ားမွာ 'ေျခတြင္ စကား လက္ျဖား ကဗ်ာ၊ မ်က္ႏွာ ဇာတ္လမ္း (ျမန္မာ ဇာတ္သဘင္ ဥေရာပ ခရီး)' ျဖစ္သည္။

ရွစ္ေလးလုံး အေရးေတာ္ပုံ အတြင္း အႏုပညာရွင္ ေပါင္းစုံတုိ႔ လက္မွတ္ထုိး ထုတ္ျပန္ ခဲ့သည့္ ေၾကညာခ်က္ ထြက္ေပၚ လာေရး အတြက္ ႀကိဳးပမ္း ေဆာင္႐ြက္ ခဲ့သည္။ စာနယ္ဇင္း သမဂၢ ဖြဲ႔စည္း လႈပ္ရွား ၾကသည့္ အခါ ဒု-ဥကၠ႒ အျဖစ္ ပါဝင္ ေဆာင္႐ြက္ ခဲ့သည္။

ဥကၠ႒သည္ ဆရာ ေမာင္ေသာ္က (စစ္အစိုးရရဲ႕ မတရား ဖမ္းဆီး ႏွိပ္စက္မႈ မ်ားေၾကာင့္ အက်ဥ္းေထာင္ တြင္းတြင္ ကြယ္လြန္ ခဲ့ရသူ) ျဖစ္သည္။ ေက်ာင္းသား သမဂၢမွ ရွစ္ေစာင္တိတိ ထုတ္ေဝ ခဲ့သည့္ 'သမဂၢ' သတင္းစာတြင္ အင္တုိက္ အားတုိက္ ပါဝင္ ေရးသား ခဲ့သည္။ ဆႏၵေဖာ္သံ သတင္းစာကုိ ၃ဝ၊ ၈၊ ၈၈ တြင္ ကုိယ္တုိင္ ဦးစီး ထုတ္ေဝ ခဲ့သည္။

စစ္တပ္က အာဏာ သိမ္းၿပီးေနာက္ စက္တင္ဘာလ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ အမ်ဳိးသား ဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ စတင္ ဖြဲ႕စည္းသည့္ အခါ ဗဟုိ အလုပ္အမႈေဆာင္ အဖြဲ႕ဝင္ အျဖစ္ တာဝန္ ယူခဲ့သည္။ အမ်ဳိးသား ညီၫြတ္ေရး တပ္ေပါင္းစု ၌လည္း ေဒၚျမင့္ျမင့္ခင္ႏွင့္ အတူ နာယက အျဖစ္ တာဝန္ ယူခဲ့သည္။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလတြင္ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္မွ ဦးေအာင္ႀကီး ႏႈတ္ထြက္ ခဲ့ၿပီးေနာက္ ျပန္လည္ ဖြဲ႔စည္း ခဲ့သည့္ ဗဟို အလုပ္အမႈေဆာင္ ေကာ္မတီတြင္ အတြင္းေရးမွဴး (၁) အျဖစ္ တာဝန္ယူ ခဲ့သည္။

ႏိုင္ငံေရး ပါတီမ်ား၏ လြတ္လပ္စြာ ေရးသား ထုတ္ေဖာ္ စည္း႐ုံးခြင့္ကုိ ပိတ္ပင္ ခ်ဳပ္ခ်ယ္ရန္ ရည္႐ြယ္၍ စစ္အစုိးရ၏ ျပည္ထဲေရးႏွင့္ သာသနာေရး ဝန္ႀကီး ဌာနမွ ၆၊ ၆၊ ၈၉ ေန႔တြင္ ေၾကညာခ်က္ အမွတ္ (၃၈) ကုိ ထုတ္ျပန္ ခဲ့သည္။

ထို႔ေၾကာင့္ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္မွ ဦးေဆာင္၍ ႏုိင္ငံေရး ပါတီမ်ားမွ ထုိအမိန္႔ကုိ ဆန္႔က်င္ရာ၌ သုံးစြဲ ခဲ့သည့္ 'အမ်ား ျပည္သူ သေဘာ မတူတဲ့ အမိန္႔ အာဏာ ဟူသမွ် တာဝန္ အရ ဖီဆန္ၾက' ဟူေသာ ေဆာင္ပုဒ္ကုိ ေရးသား ခဲ့သည္။

၁၉၈၈ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တုိဘာလတြင္ ျပစ္မႈမွ ေရွာင္တိမ္း ေနသည့္ တရားခံ (ထုိစဥ္က အဖဲြ႕ခ်ဳပ္ လူငယ္ စုိးသိမ္း) ၏ ဖခင္ထံ တယ္လီဖုန္း ဆက္သြယ္ စကားေျပာဆုိ၍ ဟူေသာ အေၾကာင္းျပခ်က္ျဖင့္ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္၊ ဇူလုိင္ ၄ ရက္ေန႕တြင္ ဆရာ ဦးဝင္းတင္ ဖမ္းဆီး ခံရသည္။ အလုပ္ၾကမ္းႏွင့္ ေထာင္ဒဏ္ ၃ ႏွစ္ ခ်မွတ္ ခံရသည္။

လြတ္ရက္ ေစ့ကာနီးတြင္ ဆရာ ဦးဝင္းတင္အား ႏုိင္ငံေရးကုိ စြန္႕၍ စစ္အုပ္စုႏွင့္ လက္တဲြရန္ စစ္ေထာက္လွမ္းေရးမွ ဗုိလ္မွဴးခ်ဳပ္ သန္းထြန္းက စည္း႐ုံးခဲ့သည္။ ဆရာက "စစ္လႊမ္းမုိးေရး ဒႆန" ကုိ သူ အသက္ရွင္ ေနသေ႐ြ႕ အျမစ္ျပတ္ေအာင္ တုိက္မည္ဟု တုန္႕ျပန္ခဲ့သျဖင့္ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္၊ ဇြန္လတြင္ အမ်ိဳးသား ဒီမုိကေရစီ အဖဲြ႕ခ်ဳပ္က အမ်ားျပည္သူ ဆူပူ အံုၾကြေအာင္ လုပ္ေဆာင္ရာတြင္ ေနာက္ကြယ္မွ ႀကိဳးကုိင္ အားေပးခဲ့သည္ဟု စြပ္စဲြကာ အင္းစိန္ ေထာင္ထဲမွာပင္ ေထာင္ဒဏ္ ၁၁ ႏွစ္ ထပ္မံ ခ်မွတ္ ခံရသည္။

ဦးဝင္းတင္အား ၁၉၈၉ ခု ဇူလိုင္လ ၄ ရက္ေန႔ ဖမ္းဆီးခ်ိန္မွ စ၍ အင္းစိန္ေထာင္ အထူး တိုက္ဝင္း အတြင္း ထားရွိ၍ ပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ လံုးဝ အဆက္အသြယ္ ျဖတ္ေတာက္ ထားခဲ့သည္။ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းတြင္ ဦးဝင္းတင္အား အထူး တိုက္မွ အမွတ္ ၃ တိုက္သို႔ ေျပာင္းေ႐ႊ႕ ထားခဲ့သည္။ အက်ဥ္းေထာင္တြင္း အာဏာပိုင္ မ်ား၏ မတရား ျပဳမႈမ်ားကို ဆန္႔က်င္ တိုက္ပြဲမ်ားတြင္ အၾကံဉာဏ္မ်ား ေပးခဲ့သည္။

၁၉၉ဝ ၌ အင္းစိန္ ေထာင္တြင္း အစာငတ္ခံ တိုက္ပြဲကို ဦးေဆာင္ ဆင္ႏြဲခဲ့သည္။ ေထာင္တြင္း လြတ္လပ္မႈကို တိုက္ပြဲဝင္ရင္း အပတ္စဥ္ မွတ္တမ္းလႊာ တခုကို တိုက္အတြင္း ထုတ္ေဝ ႏိုင္ခဲ့သည္။ ၁၉၉၂ ခု၊ ဖြန္လမွာ ေထာင္ဒဏ္ ၁၁ ႏွစ္ တုိးခဲ့သည္။

၁၉၉၂ ခုႏွစ္ တြင္ Su-SLORC Dialogue Policy ကို ေရးသား ထုတ္ေဝ ခဲ့သည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား ျပန္လႊတ္ ေပးရန္၊ အမ်ိဳးသား ညီလာခံကို ဖ်က္သိမ္း ေပးရန္၊ စစ္မွန္ေသာ ေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြးမႈမ်ား စတင္ရန္ သေဘာထား စာတမ္းကို ေရးသားခဲ့သည္။ ထိုေနာက္ သံုးပြင့္ဆိုင္ ေဆြးေႏြးပြဲ စတင္ရန္၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ နဝတ၊ လူမ်ိဳးစု ေခါင္းေဆာင္မ်ား ေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြးမွ သာလွ်င္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ၏ အလံုးစံုေသာ ျပႆနာမ်ား ေျဖရွင္း ႏုိင္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ထို႔ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရး ေပၚလစီ တရပ္ ခ်မွတ္ ထုတ္ျပန္ ေၾကညာ ခဲ့သည္။

၁၉၉၄ တြင္ အေမရိကန္ ကြန္ဂရက္ အမတ္ ရစ္ခ်ဒ္ဆန္က ေထာင္ထဲသို႕ ဝင္ၿပီး ဦးဝင္းတင္ႏွင့္ ေတြ႕ဆံု ေမးျမန္းခဲ့သည္။

၁၉၉၅ ခုႏွစ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လြတ္ေျမာက္ လာခဲ့ၿပီး စစ္မွန္ေသာ ေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား အရိပ္အေယာင္ မေတြ႕ရ သျဖင့္ Appeal to the World ကမာၻႀကီးသို႔ ပန္ၾကားခ်က္ တေစာင္ကို ေရးသား ထုတ္ေဝ ခဲ့သည္။

ထိုစာတြင္ စစ္အစိုးရ၏ လုပ္ရပ္မ်ားသည္ မွန္ကန္မႈ မရွိ၍ ကမာၻႀကီးမွ စစ္အာဏာရွင္ တို႔အား ပိတ္ဆုိ႔ အေရးယူ ေပးပါရန္ ေတာင္းဆို ခဲ့သည္။

ရက္ပိုင္း အတြင္း Appeal to the Public ကမာၻ ျပည္သူမ်ားသို႔ ပန္ၾကားခ်က္ တေစာင္ကို ေရးသား ထုတ္ေဝ ခဲ့သည္။ ထို ပန္ၾကားခ်က္တြင္ စစ္အာဏာရွင္ တို႔သည္ ကမာၻ ျပည္သူမ်ားအား အဆိုးဝါးဆံုး လိမ္လည္ လွည့္ျဖား ေနသည့္ အတြက္ နည္းမ်ိဳးစံုျဖင့္ ဆန္႔က်င္ ကန္႔ကြက္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ ၾကပါရန္ တိုက္တြန္း ထားသည္။

ထုိေၾကာင့္ ၁၉၉၅ တြင္ ေထာင္ဒဏ္ ၅ ႏွစ္ တုိးကာ စစ္ေခြးတုိက္သို႕ အပို႕ခံရသည္။ အာဏာပိုင္ မ်ား၏ ႐ိုက္ႏွက္ ညႇဥ္းပန္းျခင္း ကိုလည္း ခံခဲ့ရသည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လြတ္ေျမာက္ လာၿပီး ေနာက္ပိုင္း အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ အေနျဖင့္ အမ်ိဳးသား ညီလာခံမွ ႏႈတ္ထြက္ သင့္ေၾကာင္း အၾကံ ျပဳခ်က္ကို ေထာင္တြင္း ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ား အင္အားစု မ်ားက လက္မွတ္ ေရးထိုး၍ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ထံ ေပးပို႕ ခဲ့သည္။

ေလာေလာဆယ္ အေရး အႀကီးဆံုး အလုပ္ ၂ ခုကို လုပ္ရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း တိုက္တြန္း ခဲ့သည္။ တခုမွာ ပါတီ ျပဳျပင္ေရး (Party Reform) ႏွင့္ ညီလာခံ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး (NC Reform) တို႔ ျဖစ္သည္။

၁၉၉၅ ခုႏွစ္တြင္ အဖြဲ႕အစည္း အသီးသီး ပါေသာ ေထာင္တြင္း လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ား၊ ေထာင္တြင္း ဖိႏွိပ္ ညႇဥ္းပန္းမႈမ်ား၊ ရဲဘက္ စခန္း မ်ား၏ ငရဲခန္းမ်ား၊ လက္ရွိ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ အေျခအေနတို႔ ပါဝင္ေသာ ၈၃ မ်က္ႏွာပါ 'ေထာင္တြင္း လူ႕အခြင္းအေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ား ဆိုင္ရာ အစီရင္ခံစာ' ကို ကုလ သမဂၢ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ထံ လိပ္မူ၍ ကုလ သမဂၢ အထူး ကုိယ္စားလွယ္ ယုိဇုိယုိကုိတာ ထံသို႔ လွ်ဳိ႕ဝွက္ စာေရးသား ေပးပုိ႔ ခဲ့မႈေၾကာင့္ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ ပုဒ္မ ၅ (ည) ျဖင့္ ထပ္တိုး ေထာင္ဒဏ္ ၇ ႏွစ္ ခ်မွတ္ ခံရ ျပန္သည္။

ဦးဝင္းတင္သည္ ေထာင္တြင္းတြင္ 'ထ' ေလးလံုး ေပၚလစီ ကိုလည္း ခ်မွတ္ လမ္းၫႊန္မႈ ေပးခဲ့ ေပသည္။ 'ထူေထာင္ရမယ္၊ ထိန္းသိမ္းရမယ္၊ ထိုင္မေနနဲ႔၊ ထိေတြ႕ရမယ္' ဆိုသည့္ ေပၚလစီပင္ ျဖစ္သည္။

ဦးဝင္းတင္ အက်ဥ္းေထာင္ က်ေနစဥ္ အတြင္း ၂ဝဝ၁ ခုႏွစ္တြင္ ယူနက္စကို အဖြဲ႕ႀကီး၏ ယူနက္စကို၊ ဂြီလာရ္မိုကာႏို ကမာၻ႕ စာနယ္ဇင္း လြတ္လပ္ခြင့္ဆု (UNESCO/ Guillermo Cano World Press Freedom Award) ခ်ီးျမႇင့္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။ ထိုႏွစ္ တြင္ပင္ ကမာၻ႕ သတင္းစာမ်ား အသင္းႀကီး (World Association of Newspapers, WAN) မွ ခ်ီးျမႇင့္သည့္ လြတ္လပ္မႈ ေ႐ႊကေလာင္ဆု (Golden Pen of Freedom Award) အား သာယာဝတီ စမ္းစမ္းႏြဲ႕ ႏွင့္အတူ ရ႐ွိ ခဲ့သည္။ ၂ဝဝ၄ ခုႏွစ္မွာ ဦးဝင္းတင္၏ ဆုေငြမ်ားႏွင့္ မတည္ၿပီး ျမန္မာ့ သတင္း သမဂၢမွ ဥဒါန္း မဂၢဇင္းကို ထုတ္ေဝ ခဲ့သည္။ ဦးဝင္းတင္ကုိ ဂုဏ္ျပဳသည့္ အေနျဖင့္ ျပင္သစ္ ႏိုင္ငံတြင္ လမ္းတလမ္းအား "ဝင္းတင္ လမ္း" ဟု အမည္ ေပးထားသည္။

၁၉၉၆ ခုႏွစ္၊ အင္းစိန္ေထာင္ စစ္ေခြးတိုက္ အတြင္း ခ်ဳပ္ေႏွာင္ ခံေနရစဥ္ ဘဝတူ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား မ်ားကို ဦးဝင္းတင္က သူ႕ ခံယူခ်က္ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး "ျမန္မာျပည္မွာ ႏိုင္ငံေရး လုပ္ေတာ့မယ္ ဆိုကတည္းက စစ္အာဏာရွင္ ေတြနဲ႕ ရင္ဆုိင္ရမယ္ ဆုိတာ က်ေနာ္တို႕ ႀကိဳတင္ တြက္ဆ ထားရမယ္။ အာဏာရွင္ကို ပလႅေပၚက ဆြဲခ်တဲ့ အခါ အဆင္ မသင့္ရင္ အသက္ေတာင္ ေပးခ်င္ ေပးရလိမ့္မယ္ ဆုိတာလည္း က်ေနာ္တုိ႕ ျမင္ထားဖုိ႕ လိုပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႕ ေခတ္မွာ က်ေနာ္တို႕ တာဝန္ မေက်ရင္ ေနာက္လာမယ့္ မ်ဳိးဆက္ ေတြက က်ေနာ္တုိ႕ကို အျပစ္ တင္စရာ ျဖစ္လိမ့္မယ္။ အနည္းဆံုး ေနာက္တက္ လာမယ့္ လူငယ္ မ်ဳိးဆက္ကို လြတ္လပ္ေရးနဲ႕ တရား မွ်တမႈ အတြက္ ဘယ္လမ္းကို ေလွ်ာက္ရမယ္ ဆုိတာ ေလာက္ေတာ့ စံနမူနာ ျပႏိုင္ရမယ္။ က်ေနာ္တုိ႕ ကိုယ္တိုင္ အလံ မလွဲစတမ္း စြန္႕လႊတ္ စြန္႕စား ျပႏိုင္မွ ေနာက္ လူငယ္ မ်ဳိးဆက္ ကလည္း ဒီအလံကို ဆက္လက္ စြဲကိုင္ ခ်ီတက္ ၾကမွာ ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႕ အေနနဲ႕ စစ္လႊမ္းမိုးေရး ဒႆနကို အျမစ္က လွန္ႏိုင္ဖုိ႕ ဒီပြဲမွာ အလံ မလွဲစတမ္း ယံုၾကည္ခ်က္ကို ၿမဲၿမဲ ဆုပ္ကိုင္ ထားၾကဖုိ႕ လိုပါတယ္" ဟု ေျပာၾကား ခဲ့သည္။

ဦးဝင္းတင္ႏွင့္ ၂ဝဝ၃ ခုႏွစ္၊ ႏိုဝင္ဘာလ အတြင္းက အက်ဥ္းေထာင္ အတြင္း ေတြ႕ဆံုခြင့္ ရခဲ့သူ ျမန္မာ ႏိုင္ငံဆုိင္ရာ လူ႕ အခြင့္အေရး အထူး ေလ့လာ ေစာင့္ၾကည့္သူ ကုလ သမဂၢ ကိုယ္စားလွယ္ မစၥတာ ေပၚလို ဆာဂ်ီယို ပီညဲ႐ိုးက "ဦးဝင္းတင္ ကဲ့သို႕ တုိင္းျပည္၏ နား မ်က္စိ ျဖစ္ေသာ သတင္းစာ ဆရာႀကီး တဦးကို ဆယ္စုႏွစ္ တခုခြဲ ၾကာသည္ အထိ စစ္အာဏာပိုင္ တို႕႔က အၿငိဳး တႀကီး ေထာင္သြင္း ခ်ဳပ္ေႏွာင္ ထားသည္ကို သူ႕ အေနျဖင့္ နားမလည္ ႏိုင္ေအာင္ ျဖစ္ရေၾကာင္း၊ ဦးဝင္းတင္ တဦးတည္း တိုက္ပိတ္ ခံထားရ သျဖင့္ သူ႕ မွတ္ဉာဏ္မ်ား ခြ်တ္ယြင္း မသြား ေစရန္ သမံ တလင္းႏွင့္ နံရံ မ်ားေပၚတြင္ စာမ်ား ေရးလိုက္ ဖတ္လိုက္ လုပ္ေနရ ပံုကို ေတြ႕ရွိ ခဲ့ရ၍ သူ လြန္စြာ စိတ္ ထိခိုက္ ခဲ့ရသည္" ဟု ဘန္ေကာက္ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲတြင္ ေျပာၾကား ခဲ့သည္။

၂ဝဝ၄ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလက နအဖ ေထာက္လွမ္းေရးမွ မွားယြင္း ဖမ္းဆီး ထားေသာ အက်ဥ္းသား မ်ားကို ျပန္လည္ လႊတ္ေပးစဥ္က ဦးဝင္းတင္လည္း ျပန္လည္ လြတ္ေျမာက္ လာႏိုးျဖင့္ သူ႕ကို ေလးစား ခ်စ္ခင္ သူမ်ားက ေမွ်ာ္လင့္ ခဲ့သည္။ ဒီအေၾကာင္းႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး စာေပ အသိုင္းအဝိုင္းႏွင့္ လူထုက ေလးစား ခ်စ္ခင္သည့္ သတင္းစာ ဆရာမႀကီး လည္းျဖစ္၊ စာေရး ဆရာမႀကီး လည္းျဖစ္တဲ့ လူထု ေဒၚအမာ ေျပာျပ ခဲ့သည္မွာ၊

"အေမ ကေလ ကိုဝင္းတင္လဲ လြတ္လာတယ္ ၾကားေတာ့ ဝမ္းသာၿပီး ေမွ်ာ္ေနတာေပါ့။ ေနာက္ေတာ့ မပါဘူး ဆုိေတာ့လဲ အရင္ ကတည္းက တြက္ထား ၿပီးသားပဲလို႕ ေအာက္ေမ့ၿပီး ေနလုိက္ တာပါပဲ။ ေနာက္တာ့ ဒုဝန္ႀကီး ကိုယ္တုိင္က လႊတ္ေပးမယ့္ လူေတြရဲ႕ စာရင္း ထဲမွာ ဦးဝင္းတင္ ပါတယ္လို႕ ေျပာေတာ့လဲ ျပန္ၿပီး ေမွ်ာ္ေန မိတာ ေပါ့ကြယ္။ ဟုတ္တယ္ မို႕လား။ ဒုဝန္ႀကီး ကိုယ္တိုင္က ေျပာေနတာကိုး။ ေနာက္ဆံုး က်ေတာ့လည္း လြတ္ မလာဘူး။ အေမ့ စိတ္ထဲ ၂ ရက္ေလာက္ စိတ္မေကာင္း ျဖစ္သြားတယ္။ စားလိုလဲ မေကာင္း အိပ္လိုလဲ မေကာင္းနဲ႕ အေတာ္ ေနမေကာင္း ျဖစ္သြား ရတယ္။"

၂ဝဝ၇ မတ္လ ၁၂ ရက္က အသက္ (၇၇) ႏွစ္ ျပည့္ေျမာက္သည့္ ဦးဝင္းတင္က သူ႕ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး ခံယူခ်က္မ်ား မေျပာင္းလဲ ေသးေၾကာင္း သူ႕အား ေထာင္ဝင္ သြားေတြ႕သူ ဦးေမာင္ေမာင္ခင္ ကတဆင့္ "သူဟာ ၁၂ ရက္ေန႔ ဆိုရင္ (၇၇) ႏွစ္ ျပည့္ၿပီတဲ့၊ အဲဒီ (၇၇) ႏွစ္ ျပည့္တဲ့ အခ်ိန္မွာ ငါ့ သေဘာထားကို ေျပာျပ ခ်င္တယ္ ကြာတဲ့၊ လူေတြ ကလည္း သိခ်င္မွာ ေပါ့တဲ့၊ အဲဒါ ဘာလဲ ဆိုေတာ့ သူဟာ တေလွ်ာက္လံုး သူရပ္တည္ ခဲ့တဲ့ သေဘာထား ကေနၿပီး ေ႐ြ႕ မသြား ပါဘူး၊ ဒီအတိုင္း ပါပဲတဲ့။ အဲဒါကေတာ့ သံုးခု ေပါ့ဗ်ာ၊ တခု ကေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ နဲ႔တကြ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား အားလံုးကို လႊတ္ေပးေရး၊ ႏွစ္က လႊတ္ေတာ္ ေခၚေပးေရး၊ သံုးက ေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြးေရး၊ ဒီဟာက လြဲလို႔ ငါဘာမွ ကိုင္စြဲ ထားတာ မရွိပါ ဘူးတဲ့၊ ဒီဟာေတြ ကိုင္စြဲ ထားတဲ့ အတြက္ ငါ့ကို မလႊတ္လည္း အေရး မႀကီးပါ ဘူးတဲ့။" ဟု ေျပာၾကား ခဲ့သည္။

၂၀၀၈ စက္တင္ဘာ ၂၃ တြင္ စစ္အာဏာပိုင္မ်ားက အက်ဥ္းေထာင္က လႊတ္ေပးလိုက္သည္။ ဦး၀င္းတင္အဆိုအရ သူ႔ကို ေနအိမ္သို႔ ေထာင္အာဏာပိုင္မ်ားက အတင္းအၾကပ္ ျပန္ပို႔ေပးခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။