ေက်ာက္မီးေသြးေလာင္စာသံုး လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားေပစက္႐ံုမွ ထုတ္လႊတ္ေသာ ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ ဓါတ္ေငြ႔ဆိုင္ရာ ျပသနာမ်ားႏွင့္

August 25, 2014 | Zay Htet

    ေက်ာက္မီးေသြးမွ ဓါတ္အား အေျမာက္အမ်ားထုတ္လုိသူမ်ားႏွင့္လက္ ရိွျမန္မာျပည္အတြင္းတြင္ေက်ာက္မီးေသြးႏွင့္ ဓါတ္အားထုတ္ေပးေနသူမ်ား ဖတ္သင့္ပါသည္။ ေက်ာက္မီးေသြးမွာပါေသာ ႏွစ္ဒါဇင္ထက္မနည္းေသာ အဆိပ္ေပါင္းမ်ားစြာအနက္မွ SO2 တခုထဲကိုပင္ ေတာ္ေတာ္ ခက္ရာခဲဆစ္လုပ္၍ ေျဖရွင္းႏိုင္ေအာင္ သက္သာေအာင္ မည္မွ်ႀကိဳးပမ္းရသလဲဆိုတာကို ေတြ႔ရပါမည္။

ေက်ာက္မီးေသြးေလာင္စာသံုး လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားေပစက္႐ံုမွ ထုတ္လႊတ္ေသာ ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ ဓါတ္ေငြ႔ဆိုင္ရာ ျပသနာမ်ားႏွင့္
ထိမ္းခ်ဳပ္မႈနည္းလမ္းမ်ား (ထိုင္းႏိုင္ငံဥပမာ)

(၁)

    တကယ္ေတာ့ ဒီစာစုေလးကိုေရးဖို႔ တြန္းအားျဖစ္ေစခဲ့တာကေတာ့ Facebook ေပၚကဆရာ Hlaing Oo ရဲ႕ ေက်ာက္မီးေသြးစက္႐ံုဆိုင္ရာ စာေတြကိုဖတ္ၿပီးကတည္းက ပါပဲ။ ေက်ာက္မီးေသြးဓါတ္အားေပးစက္႐ံုေတြ တည္ေထာင္လည္ပတ္ၾကရာမွာ ပါတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာနဲ႔ လူထုက်န္းမာေရးဆုိင္ရာ ျပသနာေတြျဖစ္ခဲ့ၾကရတဲ့ျဖစ္ရပ္ေတြ ရွိေနၾကတဲ့အတြက္ ကန္႔ကြက္မႈေတြ ၾကံဳၾကရတတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ႏုိင္ငံအသီးသီးရဲ႕ အစိုးရအသီးသီးနဲ႔ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြဟာ ေက်ာက္မီးေသြးဓါတ္အားေပးစက္႐ံု တည္ေဆာက္ျခင္းကို ေရြးခ်ယ္ရေလ့ရွိပါတယ္။ ၾကံဳေတြ႔လာရမယ့္အခက္အခဲေတြကို ခန္႔မွန္းၿပီးႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ၾကဖို႔ဆိုတာ ပါ၀င္ပါတ္သက္သူတိုင္းလိုလို ေတြးထားအေကာင္အထည္ေဖာ္ထားရမယ့္ သေဘာရွိပါတယ္။ အမ်ားသူငါၾကံဳေတြ႔ခဲ့ဖူးတဲ့ ျပသနာေတြကို ေလ့လာၿပီးျပင္ဆင္ၾကရမွာပါ။
     အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံတခုျဖစ္တဲ့ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာ တည္ရွိတဲ့ အႀကီးဆံုး ေက်ာက္မီးေသြးေလာင္စာသံုး လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားေပးစက္႐ံုတခုမွာ ျဖစ္ေပၚခဲ့တဲ့ ေလထုညစ္ညမ္းမႈဆိုင္ရာ ျပသနာေတြနဲ႔ သူတို႔ဘယ္လိုေျဖရွင္းခဲ့ၾကတယ္ဆုိတာကို ဖတ္ရႈခဲ့ရတာကို ျပန္လည္ေဖာက္သည္ခ်တဲ့အေနနဲ႔ တင္ျပေပးဖို႔ဆႏၵရွိတာနဲ႔ ဒီစာကိုေရးလိုက္ရတာပါ။ ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ၾကမယ့္ ေက်ာက္မီးေသြးဓါတ္အားေပးစက္ ႐ံုစီမံကိန္းမ်ားရဲ႕ တာ၀န္ရွိသူမ်ားအေနနဲ႔ေကာ ပတ္၀န္းက်င္မွာေနထိုင္ၾကရမယ့္ ျပည္သူမ်ားအေနနဲ႔ေကာ သိသင့္တာေလးေတြကို တီးမိေခါက္မိရွိသြားေအာင္လို႔ပါ။

    Mae Moh ေက်ာက္မီးေသြးေလာင္စာသံုး လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားေပးစက္႐ံုဟာ ထိုင္းႏိုင္ငံ လန္ပန္းခရိုင္မွာတည္ရွိၿပီး ေရွးေဟာင္းဘုရားေစတီေတြရွိရာ လန္ပန္းၿမိဳ႕နဲ႔ မလွမ္းမကမ္းမွာတည္ရွိပါတယ္။ ထိုင္းႏုိင္ငံရဲ႕ အႀကီးဆံုးေက်ာက္မီး ေသြးေလာင္စာသံုး လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားေပးစက္႐ံုလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ထိုင္းႏိုင္ငံရဲ႕ ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ထုတ္လုပ္မႈ အမ်ားဆံုး အရင္းအျမစ္တေနရာ ျဖစ္ပါတယ္။ တပ္ဆင္ထားတဲ့စက္ေတြကေန စုစုေပါင္းထုတ္လုပ္ ႏုိင္စြမ္း 2625 မဂၢါ၀ပ္ရွိၿပီး လစ္ဂႏိုက္ေက်ာက္မီးေသြးကို အသံုးျပဳၿပီး ထုတ္လုပ္မႈယူနစ္ 13 ခုကေနထုတ္လုပ္ေနတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ပထမထုတ္လုပ္မႈယူနစ္ 3 ခုဟာ 75 မဂၢါ၀ပ္ စီထုတ္လုပ္ခဲ့ၿပီး တစ္ခုစီရဲ႕အျမင့္ဟာ 80 မီတာရွိ ပါတယ္။ ထုတ္လုပ္မႈယူနစ္ 4 ကေန 7 နဲ႔ 8 ကေန 13 ထိမွာေတာ့ 150 မဂၢါ၀ပ္နဲ႔ 300 မဂၢါ၀ပ္ေတြအသီးသီး ထုတ္လုပ္ႏိုင္ဖို႔တပ္ဆင္ထားပါတယ္။ အျမင့္ 150 မီတာစီရွိပါတယ္။ စက္႐ံုမွာေလာင္စာအျဖစ္သံုးစြဲမယ့္ လစ္ဂႏိုက္အရည္အေသြးရွိ ေက်ာက္မီးေသြးေတြကိုေတာ့ ဒီဓါတ္အားေပး စက္႐ံုေတြနဲ႔ ကပ္လ်က္မွာရွိတဲ့ Mae Moh ေက်ာက္မီးေသြးတြင္းေတြကေနပဲ ထုတ္ယူသံုးစြဲပါတယ္။ ေန႔စဥ္ေန႔စဥ္ ေက်ာက္မီးေသြးတန္ခ်ိန္ ၅ ေသာင္းကို ဓါတ္အားေပးစက္႐ံုေတြအတြက္ သံုးစြဲလ်က္ရွိပါတယ္။ ဒီေက်ာက္မီးေသြးတြင္းကရရွိတဲ့ ေက်ာက္မီးေသြးထဲမွာ ဆာလ္ဖာပါ၀င္မႈကေတာ့ ၃ ရာခိုင္ႏႈန္း (Weight % on Dry Basis) ရွိပါတယ္။ ဒီစက္႐ံုေတြကို လည္ပတ္သံုးစြဲလာခဲ့ရာမွာ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္နဲ႔ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္ေတြမွာ ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ထုတ္ လႊတ္မႈေတြနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ထူးျခားျဖစ္စဥ္ ႏွစ္ခုေပၚေပါက္ခဲ့ပါတယ္။

(၂)

    ၁၉၉၂ ခုႏွစ္ရဲ႕ ေအာက္တိုဘာလဆန္း မိုးရာသီကုန္ဆံုးၿပီး ေဆာင္းရာသီကိုကူးေျပာင္းစအခါသမယမွာ ဒီစက္႐ံုႀကီးရဲ႕ ပထမဆံုး ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ျဖစ္စဥ္တခုကို စတင္သတိထားမိၾကပါတယ္။ ပံုမွန္ပ်မ္းမွ်စံႏႈန္းအား ျဖင့္ 780 µg/m3 ရွိရမယ့္ေနရာမွာ ေျမလႊာအထက္၀န္းက်င္ရွိ ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ပါ၀င္မႈႏႈန္းက 3418 အထိပါ၀င္ေနတာကို ေတြ႔ရွိခဲ့ၾကရပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ထုတ္လုပ္မႈယူနစ္ 11 ခုကေနပဲ ဓါတ္အားမဂၢါ၀ပ္ ေပါင္း 2025 ကိုပဲထုတ္လုပ္ႏုိင္ေသးခ်ိန္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီျဖစ္စဥ္ျဖစ္ေပၚတာကလည္း ထုတ္လုပ္မႈစြမ္းအား 300 မဂၢါ၀ပ္စီရွိတဲ့ ယူနစ္ 10 နဲ႔ 11 ကိုတပ္ဆင္ၿပီး ၁၉၉၂ ႏွစ္ဦးပိုင္းမွာ စတင္လည္ပတ္ၿပီး မူလထက္ထပ္တိုးလာတဲ့ ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ထုတ္လႊတ္မႈ တႏွစ္ကို ၁ သိန္း ၆ ေသာင္းတန္ ထုတ္လုပ္မႈျဖစ္တဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ ပါပဲ။

ဒီ Mae Moh ေတာင္ၾကားေဒသကို ေဆာင္းတြင္းအခါ ဖိအားျမင့္အေျခအေနက လႊမ္းမိုးလားတဲ့အခ်ိန္မွာ ညအခ်ိန္ေျမမ်က္ႏွာျပင္မွာ အေျခအေနအေျပာင္းအလဲက ဒီျဖစ္စဥ္ကို ပိုမိုဆိုးရြားလာေစတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ေန၀င္ၿပီးခ်ိန္မွာ ဒီေတာင္ၾကားေဒသတေလွ်ာက္ အထက္ကတည္ၿငိမ္ မ်က္ႏွာျပင္ဖလွယ္မႈအလႊာမွာ ဒီဓါတ္အား ေပးစက္႐ံုေတြက ထုတ္လႊတ္လိုက္တဲ့ ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ေတြကို တညလံုးစုစည္းထုတ္ပိုးထားသလို ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ မနက္ေနထြက္လို႔ အပူရွိန္ရလာၿပီဆုိမွ တျဖည္းျဖည္းခ်င္းပဲ ဒီအလႊာဟာ တျဖည္းျဖည္းေပါက္ ကြဲထြက္လာပါတယ္။ တဆက္တည္းဆိုသလိုပဲ စုစည္းထားတဲ့ ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ဓါတ္ေငြ႔ေတြဟာ ေျမျပင္ေလထုအလႊာတည္းကိုေရာက္ရွိလာၿပီး ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ပါ၀င္မႈေတြ ရုတ္တရက္ျမင့္တက္လာမႈေတြ ျဖစ္လာေတာ့တာပါပဲ။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ေန႔အခ်ိန္ ၁၀ နာရီနဲ႔ ၂ နာရီၾကားမွာ ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ ပါ၀င္မႈအျမင့္ဆံုးအခ်ိန္ကို ေရာက္လာပါေတာ့တယ္။

    ဒီျဖစ္စဥ္ေၾကာင့္ စက္႐ံုဆီကေန ေလသင့္ရာလမ္းေၾကာင္းေပၚမွာ ေနထိုင္ၾကတဲ့ ေက်းလက္အသီးသီးက ေဒသခံေတြဟာႏွာေခါင္း၊ လည္ေခ်ာင္း ယားယံျခင္း၊ စူးေအာင့္ျခင္း၊ ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္း၊ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း၊ ရင္ၾကပ္ေရာဂါ လကၡဏာမ်ားခံစားရျခင္း၊ ႏွာေစးျခင္း၊ ေအာ့အန္ျခင္း၊ အိပ္ငိုက္ျခင္း၊ မအီမသာျဖစ္ျခင္း၊ ရံဖန္ရံခါ သလိပ္ကပ္သံျဖင့္ အသက္႐ွဴေနရျခင္းႏွင့္ အသက္႐ွဴျမန္ျခင္း စတာေတြကို ခံစားလာၾကရပါတယ္။ ေသဆံုးပ်က္စီးမႈအထိေတာ့ မေရာက္ရွိခဲ့ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒီလိုက်န္းမာေရးထိခိုက္မႈေတြအျပင္ အပင္ေတြနဲ႔ သတၱ၀ါေတြအတြက္လဲ ထိုခိုက္မႈေတြ ျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။ သစ္ပင္ သီးပင္ စားပင္ေတြရဲ႕အရြက္ေတြဟာ ညအခ်ိန္မွာ ေႂကြက်ကုန္ၾကရပါတယ္။ သတၱ၀ါေတြမွာလဲ နာမက်န္းဆံုး႐ွံဳးမႈေတြ ျဖစ္ခဲ့ၾကရပါတယ္။ ဒီျဖစ္စဥ္ေတြျဖစ္ေပၚရတဲ့အတြက္ ဒီလုပ္ငန္းႀကီးကေန နစ္နာဆံုးရႈံးရတဲ့ ျပည္သူေတြအတြက္နစ္နာေၾကးအျဖစ္ ဘတ္ေငြ ၈ သန္းေက်ာ္ေပးေလွ်ာ္ခဲ့ရပါတယ္။

(၃)

    ဒုတိယေျမာက္ျဖစ္စဥ္ကေတာ့ ပထမျဖစ္စဥ္အၿပီးေနာက္ပိုင္း ၆ ႏွစ္ေက်ာ္အၾကာ ၁၉၉၈ ခု ၾသဂုတ္လမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။ ဒီတခါျဖစ္စဥ္ ျဖစ္ပြားရတဲ့အေၾကာင္းကေတာ့ ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ စက္႐ံုလည္ပတ္မႈအေျခအေနနဲ႔အတူ ေလထုထဲမွာ ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ေတြ ညအခ်ိန္မွာအလြန္အမင္းမ်ားျပားလာတာေတြေပါင္းၿပီး ျဖစ္ပြားခဲ့ရတယ္လုိ႔ ဆိုပါတယ္။ 300 မဂၢါ၀ပ္ထုတ္ေပးေနတဲ့စက္႐ံုရဲ႕ FGD လို႔ေခၚတဲ့ မီးခိုးေခါင္းတိုင္ကထြက္လာမယ့္ အေငြ႔ေတြထဲက ဆာလ္ဖာပါ၀င္မႈေလွ်ာ့ခ်ေစတဲ့ အစိတ္အပိုင္းကို ျပင္ဆင္ဖို႔အတြက္ ေခတၱပိတ္ထားေပမယ့္ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားထုတ္လုပ္တဲ့စက္႐ံုကိုေတာ့ ဒီအစိတ္အပိုင္းမသံုးဘဲ ဆက္လက္လည္ပတ္ေစခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ တေန႔ရဲ႕ နံနက္ပိုင္းမွာေတာ့ ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ပါ၀င္မႈဟာ တနာရီအတြင္းမွာ 2308 µg/m3 ကိုေရာက္ ရွိေနတာကို တိုင္းတာရရွိခဲ့ပါတယ္။ စက္႐ံုအနီးက အပင္ေတြ သတၱ၀ါေတြနဲ႔ လူေတြအေပၚမွာ ဆုိးက်ိဳးသက္ေရာက္မႈေတြ တဖန္ျပန္ၿပီးခံစားလာၾကရပါတယ္။

    ဒီတခါမွာေတာ့ ဒီစက္႐ံုႀကီးကေန ေလွ်ာ္ေၾကးေငြ ဘတ္ သန္း ၃၀ ေက်ာ္ေပးလိုက္ရျပန္ပါေတာ့တယ္။

    အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ က်န္းမာေရးအတြက္ဆိုးက်ိဳးသက္ေရာက္မႈဆိုင္ရာ ေလ့လာေတြ႔ရွိခ်က္ေတြအရ ပန္းနာရင္ၾကပ္ရွိတဲ့သူေတြကလြဲရင္ သာမန္ က်န္းမာေရးေကာင္းသူေတြအတြက္ကေတာ့ ေလထုထဲမွာ ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ ပါ၀င္မႈ 1300 µg/m3 မေက်ာ္ေသးသေရြ႔ ျပသနာမရွိေသးဘူးလို႔ သိရပါတယ္။ ဒီ Mae Moh မွာ ၁၉၉၂ မွာျဖစ္ ပ်က္ခဲ့တာေတြအရလဲ ဒီပမာဏေအာက္မွာ ရွိေနေသးသေရြ႔ ျပသနာတစံုတရာ မေတြ႔ရဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ပန္းနာရင္ၾကပ္ရွိသူေတြအတြက္လဲ ေလထုထဲမွာ ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ပမာဏ 780 µg/m3 ေအာက္မွာ ရွိေနေသးသေရြ႔ ျပသနာမျဖစ္တာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္မို႔ ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ေၾကာင့္ Mae Moh ေတာင္ၾကားတေလွ်ာက္ ရုတ္တရက္ထိခိုက္လာတဲ့ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ရိုက္ခတ္မႈေတြကို ေလ်ာ့က်သက္သာေစဖို႔အတြက္ ညစ္ညမ္းမႈထိမ္းသိမ္းေရးဌာန (Pollution Control Department-PCD) ဟာ ရုတ္ခ်ည္း ပတ္၀န္းက်င္ေလထု အရည္အေသြးစံႏႈန္းအျဖစ္နဲ႔ 1300 µg/m3 ကို လက္ခံသတ္မွတ္ခဲ့ပါတယ္။ ေရရွည္အတြက္ေတာ့ 780 µg/m3 ကို စံႏႈန္းအျဖစ္ ထပ္မံထည့္သြင္း သတ္မွတ္ခဲ့ပါတယ္။ လိုအပ္တဲ့စံႏႈန္းမွာ ေလထုအရည္အေသြးရွိေနေစဖို႔အတြက္ ခ်က္ခ်င္းတုန္႔ျပန္ရမယ့္ သက္သာေစမယ့္အစီအစဥ္ေတြ၊ ေရတို၊ ေရရွည္နဲ႔ ထပ္ေဆာင္းအစီအစဥ္ေတြကိုပါ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တယ္လို႔သိရပါတယ္။

    အေျခခံအားျဖင့္ ဒီစက္႐ံုႀကီးမွာ ထုတ္လုပ္မႈယူနစ္ 1 ကေန 3 ကလြဲရင္က်န္တဲ့ယူနစ္ေတြမွာ FGD ေတြတပ္ဖို႔စီစဥ္ခဲ့ ပါတယ္။ (ဒီယူနစ္ေတြကလဲ အလြန္ကိုအိုေဟာင္းေနၿပီျဖစ္ၿပီး တပ္ဆင္ခဲ့ရင္လဲ စီးပြားေရးအရ တြက္ေျခမကိုက္ပါဘူးလို႔သိရပါတယ္)။ ပထမျဖစ္စဥ္အတြင္းမွာ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အေျခအေနကို ထိမ္းသိမ္းဖို႔အတြက္ သိပ္ၿပီးမ်ားမ်ားစားစား ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့ျခင္းမရွိဘဲ ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ ထုတ္လႊတ္မႈနည္းေအာင္ ဓါတ္အားထုတ္လုပ္ႏိုင္စြမ္း ၄၀ % ေလာက္ ေလွ်ာ့ခ်ထုတ္လုပ္ျခင္းအားျဖင့္ လစ္ဂႏိုက္ေက်ာက္မီးေသြးသံုးစြဲမႈကို ေလွ်ာ့ခ်ခဲ့ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ မနက္လင္းအားႀကီးပိုင္းကေန မြန္းမတည့္မီအခ်ိန္ေတြမွာ ေလွ်ာ့ခ်ခဲ့တာပါ။ ဒါ့အျပင္ ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ ပမာဏျမင့္လာၿပီလို႔ ယူဆရခ်ိန္မွာ လစ္ဂႏိုက္ေက်ာက္မီးေသြးေတြအစား ဆာလ္ဖာပါ၀င္မႈနည္းတဲ့ ဒီဇယ္ေတြ အစားထုိးသံုးစြဲၿပီး ဓါတ္အားထုတ္ယူခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ေနာက္တမ်ိဳးကေတာ့ ဆာလ္ဖာပါ၀င္မႈနည္းတဲ့ (Weight % 2) ေလာက္ပဲရွိတဲ့ အရည္အေသြးရွိ ေက်ာက္မီးေသြးကို Mae Moh ေက်ာက္မီးေသြးတြင္းကေနသီး သန္႔ထုတ္ယူသံုးစြဲခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဒီအေျခအေနေတြအတြက္လဲ ပတ္၀န္းက်င္မွာ ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ ပါ၀င္မႈစဥ္ဆက္မျပတ္ေစာင့္ၾကည့္ၿပီး ဓါတ္အားထုတ္လုပ္မႈကို ထိမ္းခ်ဳပ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။

(၄)

    ေရရွည္စီမံခ်က္နဲ႔ ေဆာင္ရြက္မႈမျပည့္စံုေသးခ်ိန္မွာေတာ့ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ ေရတိုစီမံခ်က္ေတြနဲ႔ ႏွစ္စဥ္ အထူးသျဖင့္ ေဆာင္းရာသီတိုင္းမွာ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကရတယ္လို႔လဲ ဆိုပါတယ္။ ဒါေတြကေတာ့ လန္ပန္းခရိုင္ထဲမွာရွိတဲ့ အျခားေသာ ပုဂၢလိကပိုင္ေက်ာက္မီးေသြးတြင္းေတြက ဆာလ္ဖာပါ၀င္မႈႏႈန္း ၁ % ရွိတဲ့ ေက်ာက္မီးေသြးေတြ ၀ယ္ယူသံုးစြဲတာ၊ အာ႐ံုတက္ေလာက္ကေန မြန္းမတည့္ခင္ထိ လွ်ပ္စစ္ထုတ္ယူမႈေလွ်ာ့ခ်တာ၊ ဆာလ္ဖာပါ၀င္မႈနည္းတဲ့ ဒီဇယ္ေတြကိုေလာင္စာအျဖစ္ သံုးစြဲတာ၊ ေဆာင္းရာသီမွာ ပံုမွန္ႏွစ္စဥ္ထုတ္လုပ္မႈရပ္ၿပီး ျပင္ဆင္ထိမ္းသိမ္းမႈေတြ လုပ္ေဆာင္တာ၊ တနာရီခ်င္းစီကို ဒီေဒသႀကီးတေလွ်ာက္က ေနရာအသီးသီးက ပါတ္၀န္းက်င္မွာ ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ ပါ၀င္မႈကို ေစာင့္ၾကည့္ၿပီး ရလာတဲ့အခ်က္အလက္ေတြကိုသံုးၿပီး သတိေပးျခင္းနဲ႔ စက္႐ံုလည္ပတ္ မႈကိုထိမ္းေၾကာင္းတာ၊ ထုိင္းႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္း မိုးေလ၀သဌာနက တရက္ခ်င္းစီရဲ႕ မိုးေလ၀သခန္႔မွန္းခ်က္ေတြ ရယူၿပီး အေပၚပိုင္းေလထုအေျခအေနကို ေစာင့္ၾကည့္တာ၊ လွည့္လည္ေဆးကုသေစာင့္ေရွာက္ေရး အဖြဲ႔ေတြေန႔ စဥ္လွည့္ပတ္ၿပီး ေက်းရြာေတြမွာ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈေတြေပးေစတာ၊

    ဒုတိယျဖစ္စဥ္ (၁၉၉၈) အၿပီးမွာ ယူနစ္ 1 ကေန 7 ထိကိုစုစုေပါင္း 410 မဂၢါ၀ပ္ထက္ပိုထုတ္ခြင့္မေပးေတာ့ဘဲ တနာရီကို ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ထုတ္လႊတ္မႈ ၁၅ တန္ထက္မမ်ားေအာင္ ထိမ္းသိမ္းၿပီး ေဆာင္းရာသီမွာ မနက္ပိုင္းေတြမွာ တနာရီ ၇ တန္ ထက္မမ်ားေအာင္ ထိမ္းသိမ္းေစတာေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီ Mae Moh ေက်ာက္မီးေသြးတြင္းမွာကလဲ ဆာလ္ဖာပါ၀င္မႈနည္းတဲ့ ေက်ာက္မီးေသြးဆိုတာကလည္း အကန္႔အသတ္နဲ႔သာရွိၿပီး ဒီအရည္အေသြးရွိေက်ာက္မီးေသြးကိုသံုးၿပီး ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ပါ၀င္မႈ ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔ဆိုတာကလည္း ေရရွည္မွာမျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။

    ၁၉၉၃ မွာေတာ့ PCD နဲ႔ ဓါတ္အားေပးစက္႐ံုက တာ၀န္ရွိသူေတြဟာ ေလထုညစ္ညမ္းမႈအေျခအေနေတြကို ျပန္လည္သံုးသပ္ဖို႔နဲ႔ ဒီျပသနာေတြကိုေလ်ာ့ပါးေစမယ့္ ကုန္က်စရိတ္အသက္သာဆံုး နည္းလမ္းေတြကို ေဖာ္ထုတ္ဖို႔ စတင္လုပ္ေဆာင္ၾကရပါေတာ့တယ္။ စက္႐ံုကေန ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ ထုတ္လႊတ္တဲ့ႏႈန္းနဲ႔ ေျမလႊာ၀န္းက်င္က ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ပါ၀င္မႈ ႏႈိင္းယွဥ္ႏိုင္ဖို႔ ေလထအေျခအေနအမ်ိဳးမ်ိဳးမွာ ဒီစက္႐ံုကထုတ္လႊတ္တဲ့ ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ ပ်ံ႔ႏွံ႔မႈ မိုဒယ္ေတြ ျပဳလုပ္ၿပီး စမ္းသပ္စစ္ေဆးခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီေဒသရဲ႕ ေျမလႊာ၀န္းက်င္မွာရွိရမယ့္ ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ ပမာဏကို 780 µg/m3 ေအာက္မွာတနာရီခ်င္းစီပ်မ္းမွ်ရွိေနဖို႔အတြက္ စက္ရုံကထုတ္လႊတ္မယ့္ခြင့္ျပဳႏိုင္တဲ့ ထုတ္လႊတ္မႈပမာဏကိုတိုင္းတာသတ္မွတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။

    လိုအပ္တဲ့ ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆုိဒ္ထုတ္လႊတ္မႈ ေလွ်ာ့ခ်ျခင္းအတြက္ တိုင္းတာသတ္မွတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။

FGD လို၊

လစ္ဂႏိုက္ေက်ာက္မီးေသြး ေဆးေၾကာသန္႔စင္ ျခင္းလို၊

ဓါတ္အားထုတ္လုပ္မႈေလွ်ာ့ခ်ျခင္းလို၊ ေခါင္းတိုင္ေတြ ပိုျမင့္ေအာင္ေဆာက္လုပ္ျခင္းတုိ႔လို၊

စက္႐ံုေခတၱ ပိတ္သိမ္းၿပီး ျပန္လည္ၾကံ့ခိုင္ေရးလုပ္ျခင္းတို႔လို

စရိတ္စက သက္သာၿပီး ထိေရာက္မယ့္ ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ ထုတ္လႊတ္မႈထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း နည္းစဥ္ေတြကို သံုးသပ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ၾကပါတယ္။ ဒီထက္ပိုၿပီးကုန္က်စရိတ္ အသက္သာဆံုးနည္းလမ္းေတြကိုလည္း ရွာေဖြသံုးသပ္ၾကပါတယ္။ ဒီမွာေတြ႔ရွိရတာကေတာ့ ထုတ္လုပ္မႈယူနစ္ 4 ကေန 11 ထိကို ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ ထုတ္လႊတ္မႈ ၉၈% ထိ ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔ပါပဲ။

    ထံုးေက်ာက္ စိုစြတ္ေနတာကိုသံုးစြဲတဲ့ FGD စနစ္ဟာ ဒီဓါတ္အားေပးစက္႐ံုေတြအတြက္ စရိတ္ အသက္သာဆံုး ထိန္ခ်ဳပ္မႈစနစ္တခု ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ေတြ႔ရွိခဲ့ရတဲ့အတြက္ ဒါကိုသံုးစြဲခဲ့ပါတယ္။

    ယူနစ္ 12 နဲ႔ 13 ကေတာ့၁၉၉၅ ခုမွာ တည္ေဆာက္ၿပီးစီးစဥ္ကတည္းက ဒီစနစ္ကို တပါတည္းတပ္ဆင္ခဲ့တဲ့အတြက္ ဆာလ္ဖာဒုိင္ေအာက္ဆိုဒ္ထုတ္လႊတ္မႈကို ၉၅ % ထိေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အမ်ိဳးသားပတ္၀န္းက်င္ဆုိင္ရာ ဘုတ္အဖြဲ႔ (National Environmental Board) ကေတာ့ အနာဂတ္မွာ လိုအပ္လာရင္ ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆုိဒ္ ၉၅% ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္တာထက္ ၉၈%ထိေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္စြမ္းရွိေအာင္ နည္းပညာတိုးျမႇင့္ဖို႔ လိုလားခဲ့ပါတယ္။

    ယူနစ္ 1 ကေန 3 တို႔ကေတာ့ လွ်ပ္စစ္ထုတ္လုပ္ႏိုင္မႈ စြမ္းအားေလ်ာ့နည္းၿပီး လည္ပတ္လာခဲ့တာလည္း ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္ၾကာခဲ့ၿပီျဖစ္လို႔ FGD တပ္ဆင္နည္းပညာျမႇင့္မယ္ဆိုရင္ေတာင္မွ တြက္ေျခမကိုက္တဲ့အတြက္ ဆာလ္ဖာပါ၀င္မႈ ၁% ထက္နည္းတဲ့ ေက်ာက္မီးေသြးသံုးၿပီး လည္ပတ္ရင္လည္ပတ္ မဟုတ္ရင္ေတာ့ အၿပီးတိုင္ရပ္နားလိုက္ဖို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

    ဒါ့အျပင္ ထပ္ေဆာင္းလုပ္ေဆာင္မႈေတြအေနနဲ႔ ပတ္၀န္းက်င္ေလထု ေစာင့္ၾကည့္တိုင္းတာေရး ကြန္ယက္ကို Mae Moh ေတာင္ၾကားေဒသမွာ ပိုမိုက်ယ္ျပန့္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကပါတယ္။

    PCD ဟာ ေဆာင္းအခါမွာ လစဥ္ေလ ထုအရည္အေသြး ကိုက္ညီမႈရွိမရွိ စစ္ေဆးၿပီး က်န္ကာလေတြမွာေတာ့ ၂ လ တၾကိမ္ စစ္ေဆးမႈမ်ား ပံုမွန္ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဓါတ္အားထုတ္လုပ္မႈ ယူနစ္တခုခ်င္းစီကထုတ္လႊတ္တဲ့ ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ ထုတ္လႊတ္ပမာဏကို စဥ္ဆက္မျပတ္ထုတ္လႊတ္မႈ ေစာင့္ၾကည့္ေရးစနစ္ (Continuous Emission Monitering System – CEMS) ကို အသံုးျပဳေစာင့္ၾကည့္ပါတယ္။ ၁၉၉၉ ကေနစၿပီး ဒီေစာင့္ၾကည့္ရာကရလာတဲ့ စက္႐ံုေတြက ထုတ္တာေကာ ပတ္၀န္းက်င္ေလထုမွရွိတာေကာ ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ပါ၀င္မႈ အခ်က္အလက္ေတြကို PCD နဲ႔ Mae Moh ေဆး႐ံုဆီကို အြန္လိုင္းကေနတဆင့္ အဆက္မျပတ္ သတင္းပို႔ခဲ့ၾကပါတယ္။

    က်န္းမာေရးဆိုင္ ရာရိုက္ခတ္မႈဆိုင္ရာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေလ့လာႏိုင္ဖို႔အတြက္ ၁၉၉၆ ကေန ၂၀၀၁ အထိ ၆ ႏွစ္တာကာလအတြင္း ေရာဂါျဖစ္ပြားျခင္း ကာကြယ္ျခင္းနဲ႔ဆိုင္တဲ့ စစ္တမ္းေကာက္ယူမႈေတြကို လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ ပတ္၀န္းက်င္ရွိ ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ပါ၀င္မႈႏႈန္းကို ၾကိဳတင္ခန္႔မွန္းတဲ့မိုဒယ္ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ဖို႔ စက္႐ံုကေနထုတ္လႊတ္တဲ့ ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ေတြ ေလထုထဲမွာသယ္ေဆာင္ပ်ံ႔ႏွံ႔မႈကို ပိုမိုေကာင္းစြာ သိရွိနားလည္ႏိုင္မယ့္ မ်ားျပားလွစြာေသာ ေလ့လာသုေတသနျပဳမႈေတြ လုပ္ကိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အပင္ေတြနဲ႔သတၱ၀ါေတြအေပၚမွာ ဆိုးက်ိဳးသက္ ေရာက္မႈေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့လည္း ေလ့လာသုေတသနျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။ လူမႈဘ၀အရည္အေသြးတိုးတက္ ေရးဆိုင္ရာ ရန္ပံုေငြတရပ္ကို စက္႐ံုကေနတည္ေထာင္ေပးခဲ့ၿပီး ျပည္သူလူထုက စီမံခန္႔ခြဲလုပ္ေဆာင္ေစခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္ မတ္လကေနစၿပီး ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္လႊတ္ထုတ္မႈကို တနာရီလ်င္ ၁၁ တန္ထက္ပိုၿပီး မထုတ္လုပ္ေအာင္တားဆီးႏုိင္ခဲ့ၿပီး FGD မပါရွိပဲနဲ႔ ဓါတ္အားထုတ္လုပ္မႈ လံုး၀မလုပ္ခဲ့ေတာ့ပါဘူးလို႔ သိရပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းကာလေတြမွာေတာ့ ၁၉၉၂ က ဆာလ္ဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ပါ၀င္မႈ 3481 µg/m3 ရွိရာကေန 500 µg/m3 ကို ေလွ်ာ့ခ်ထိမ္းထားႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုပဲ တနာရီကို ၁၉၉၂ က ၁၅၀ တန္ထုတ္လႊတ္ေနရာကေန ၇ တန္ထိကို ေလွ်ာ့ခ်ထိမ္းသိမ္းႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။

    ကဲ သူတို႔ဆီက ဥပမာေတြကိုဖတ္ၿပီးခ်ိန္မွာေတာ့ ကိုယ္ေတြဆီက ဆရာသမားေတြဒီလိုေကာ လိုက္လုပ္ႏုိင္ပါ့မလားရယ္လို႔ စိတ္ပူမိပါတယ္။

    ခ်က္ခ်င္းတုန္႔ျပန္ေရးအစီအမံေတြ၊ ေရတိုေရရွည္အစီအမံေတြ၊ ထပ္ေဆာင္းအစီအမံေတြနဲ႔ ခ်ိန္ခါမလပ္ေစာင့္ၾကည့္ေရး အသိေပးေရးစနစ္ေတြနဲ႔ ကူညီကယ္ဆယ္ေရးအစီအမံ ေတြပါလုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကတာဟာ ဒီစက္႐ံုႀကီးတခုလံုးဟာ အစိုးရတပိုင္း အဖြဲ႔အစည္းႀကီးတခုအေနနဲ႔သာလုပ္ ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။

    ျမန္မာျပည္လို ပုဂၢလိကလုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြ ခ်ေပးထားၿပီး ပုဂၢလိကအဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ အစိုးရအဖြဲ႔စည္းေတြ ေပါင္းစည္းလုပ္ေဆာင္ႏိုင္စြမ္း အားနည္းတဲ့တိုင္းျပည္မ်ိဳးမွာ ဒီအစီအမံေတြရွိေနေစအံုးေတာင္မွ တကယ္အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္ပါ့မလားဆိုတာ သံသယ ျဖစ္မိပါတယ္။
...........................................................................

https://www.facebook.com/notes/hlaing-oo/%E1%80%B1%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%AC%E1%80%80%E1%80%B9%E1%80%99%E1%80%AE%E1%80%B8%E1%80%B1%E1%80%9E%E1%80%BC%E1%80%B8%E1%80%B1%E1%80%9C%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%B9%E1%80%85%E1%80%AC%E1%80%9E%E1%80%B6%E1%80%AF%E1%80%B8%E1%80%9C%E1%80%BD%E1%80%BA%E1%80%95%E1%80%B9%E1%80%85%E1%80%85%E1%80%B9%E1%80%93%E1%80%AB%E1%80%90%E1%80%B9%E1%80%A1%E1%80%AC%E1%80%B8%E1%80%B1%E1%80%95%E1%80%85%E1%80%80%E1%80%B9%E1%80%9B%E1%80%B6%E1%80%AF%E1%80%99%E1%80%BD%E1%80%91%E1%80%AF%E1%80%90%E1%80%B9%E1%80%9C%E1%82%8A%E1%80%90%E1%80%B9%E1%80%B1%E1%80%9E%E1%80%AC%E1%80%86%E1%80%AC%E1%80%9C%E1%80%B9%E1%80%96%E1%80%AC%E1%80%92%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%B9%E1%80%B1%E1%80%A1%E1%80%AC%E1%80%80%E1%80%B9%E1%80%86%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%92/692834350791211