အဓိက႐ုဏ္းႏွိမ္နင္းေရး

ေဒါသထြက္ေနေသာ (သို႔မဟုတ္) အလြန္အမင္း တက္ႂကြေနေသာ လူအုပ္ႀကီးတခုက ပစၥည္းမ်ား ဖ်က္ဆီးျခင္း၊ မီး႐ွိဳ႕ ျခင္း၊ ရဲတပ္ဖြဲ႔၀င္မ်ားႏွင့္ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္တိုက္ခိုက္ျခင္း စတာေတြ ျပဳလုပ္လာၿပီဆိုရင္ ဒါဟာ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ျခင္း၊ ဆႏၵျပျခင္း မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ ဒါဟာ အဓိက႐ုဏ္းအဆင့္ကို ေရာက္ရွိသြားပါတယ္။ ဒီလို အဓိက႐ုဏ္းေတြ ျဖစ္ပြားလာ တဲ့အခါ လူစုလူေ၀း ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း (crowd control) ျပဳလုပ္ဖို႔ လိုအပ္လာပါတယ္။

လူစုလူေ၀းထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း ဆိုတာကို လူရွစ္ေယာက္ (သို႔မဟုတ္) လူရွစ္ေယာက္ထက္ပိုေသာ ေဒါသထြက္ေနျခင္း (သို႔မ ဟုတ္) အလြန္အမင္း တက္ႂကြျခင္း ျဖစ္ေနသည့္ လူအုပ္စုအား အဖ်က္လုပ္ရပ္မ်ား မလုပ္ေဆာင္ေစရန္ တားဆီးျခင္း၊ ကန္႔သတ္ျခင္းနဲ႔ ၿဖိဳခြဲျခင္းလို႔ အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ အဓိက႐ုဏ္းႏွိမ္နင္းရာမွာ အဓိက႐ုဏ္းႏွိမ္နင္းေရးတပ္၊ စုဖြဲ႔ ႏွိမ္နင္းမႈသဏၭာန္၊ အခ်က္ျပဆက္သြယ္ေရး၊ လက္နက္ခဲယမ္းမ်ားႏွင့္ ပစၥည္းကိရိယာမ်ား စတဲ့အခ်က္အလက္ေတြကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

အဓိက႐ုဏ္းႏွိမ္နင္းေရးတပ္ (riot squad)

အဓိက႐ုဏ္းႏွိမ္နင္းေရးတပ္ (riot squad) ကို လူစုလူေ၀းထိန္းခ်ဳပ္ေရးယူနစ္ (Crowd Control Unit) အျဖစ္လဲ သတ္ မွတ္ေခၚတြင္ၾကပါတယ္။ ဒီယူနစ္တခုဟာ အဖြဲ႔၀င္ေလးဦးပါ၀င္တဲ့ အစုအဖြဲ႔ကေန အဖြဲ႔၀င္သံုးဆယ္ ပါ၀င္တဲ့ တပ္စု သဏၭာန္အထိ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ကန္႔သတ္ထားမႈမရွိပါဘူး။ အေျခအေနေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။ ယူနစ္တခုတိုင္းမွာ commander နဲ႔ second-in-command (2iC) တို႔ ထားရွိဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

လက္နက္ခဲယမ္းႏွင့္ ကိရိယာမ်ား

လက္နက္ခဲယမ္းေတြမွာ တဦးခ်င္းကိုင္လက္နက္နဲ႔ အစုအဖြဲ႔လက္နက္ ဆိုၿပီး ႏွစ္မ်ဳိးကြဲျပားပါတယ္။ တဦးခ်င္းကိုင္ လက္ နက္ေတြမွာ သံုးေပအရွည္ရွိေသာ တုတ္ (Hanbo)၊ Pepper Spray စတာေတြ ပါ၀င္ၿပီး၊ အစုအဖြဲ႔လက္နက္ေတြမွာ ဓာ တုလက္နက္ပစၥည္းမ်ားျဖစ္တဲ့ CN (Chloroacetophenone)၊ CS စတဲ့ tear gas ေတြနဲ႔ အိုစီလို႔ ေခၚေလ့ရွိတဲ့ Capsaicin ၊ အိုင္ယာလန္ေျမာက္ပိုင္း အဓိက႐ုဏ္းေတြကို ႏွိမ္နင္းေရးအတြက္ ၿဗိတိသွ် လံုျခံဳေရးတပ္မ်ား ထုတ္ေ၀ခဲ့ ေသာ ARWEN၊ ရာဘာက်ည္ဆံနဲ႔ ပလပ္စတစ္က်ည္ဆံသံုး L6 Multi-Launcher၊ ရာဘာက်ည္ဆံသံုး ေသနတ္ စတာ ေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။

ကိရိယာေတြမွာ တဦးခ်င္းသံုး ကိရိယာေတြအေနနဲ႔ သံခေမာက္၊ gas mask ၊ ယူနီေဖာင္း၊ လက္အိတ္နဲ႔ က်ည္ကာ အက်ႌ စတာေတြ ပါ၀င္ၿပီး၊ အဖြဲ႔သံုးကိရိယာေတြအေနနဲ႔ ေရွးဦးသူနာျပဳေသတၱာ၊ အသံခ်ဲ႕စက္၊ မီးသတ္ေဆးဗူး၊ ဆက္သြယ္ေရး ေရဒီယို၊ လက္ထိပ္ စတာေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒါေတြတင္မကဘဲ သံေခ်ာင္း၊ ၀ါယာႀကိဳး၊ တူ၊ screw driver စတာေတြ ပါ၀င္တဲ့ Tool Kit နဲ႔ concertinalbarbed wire ၊ ရာဘာတိုင္ယာမ်ား၊ ပုဆိန္၊ တူရြင္း စတာေတြ ပါ၀င္တဲ့ barricade kit စတာေတြကိုလဲ အဖြဲ႔သံုးကိရိယာ အေနနဲ႔ အသံုးျပဳသင့္ပါတယ္။

လူစုလူေ၀းဆိုင္ရာ စိတၱေဗဒ

လူစုလူေ၀း ဆိုရာမွာ စတင္စုေ၀းျခင္း၊ ႀကီးမားလာျခင္း၊ လွဳပ္ရွားျခင္းနဲ႔ လူစုကြဲသြားျခင္း စတဲ့သေဘာသဘာ၀ ရွိပါ တယ္။ လူစုလူေ၀းေတြ ၾကာရွည္စုစည္းမိေနခ်ိန္မွာ ေစာင့္ၾကည့္ျခင္း၊ ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း မျပဳလုပ္ဘူးဆိုရင္ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ ေကာင္းတဲ့ လွဳပ္ရွားမႈေတြ ေပၚထြက္လာတတ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရး၊ လူမႈေရးဆိုင္ရာ အေျခအေနမ်ားနဲ႔ အရက္ေသစာ ေသာက္သံုးမႈမ်ားဟာ လူစုလူေ၀း အေပၚ သက္ေရာက္မႈရွိေစတတ္ၿပီး၊ ေဒါသထြက္မႈ၊ ႐ႈပ္ေထြးမႈ၊ တင္းမာမႈနဲ႔ ပဋိပကၡ ေတြဆီကို ဦးတည္သြားေလ့ရွိပါတယ္။

အဓိက႐ုဏ္းျဖစ္ပြားခ်ိန္မွာ လူအုပ္ရဲ႕ ဆယ္ရာခိုင္ႏႈန္းကသာ တက္ႂကြစြာ ပါ၀င္ေလ့ရွိၿပီး၊ ေျခာက္ဆယ္ ရာခိုင္ႏႈန္းက passive participants ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အျခား သံုးဆယ္ရာခိုင္ႏႈန္းကေတာ့ ပြဲၾကည့္ ပရိသတ္ (spectators) ေတြ ျဖစ္ ပါတယ္။ ဒီလိုပြဲၾကည့္ပရိသတ္ေတြနဲ႔ passive participants ေတြက တက္ႂကြစြာ ပါ၀င္သူေတြကို အကာအကြယ္ေပး ထားေလ့ရွိပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ အတက္ႂကြဆံုး ဆယ္ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ ေရွ႕ဆံုးမွာ ရွိတတ္ပါတယ္။

ႀကီးမားတဲ့ လူအုပ္ဟာ မ်ားေသာအားျဖင့္ စနစ္တက် စုစည္းထားမႈ မရွိပါဘူး။ ကိရိယာ တန္ဆာပလာေတြလဲ အျပည့္အ စံု မပါ၀င္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ စနစ္တက် စုစည္းေလ့က်င့္ထားၿပီး၊ လက္နက္ကိရိယာ အျပည့္အစံုပါ၀င္တဲ့ အဓိက႐ုဏ္း ႏွိမ္နင္းေရးတပ္ဟာ ႀကီးမားတဲ့လူအုပ္ကို ေကာင္းမြန္စြာ ထိန္းခ်ဳပ္ၿပီး လူစုခြဲႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ လူအင္အား (၁၀၀) ပါ၀င္တဲ့ အဓိက႐ုဏ္းႏွိမ္နင္းေရးတပ္ဟာ မဟာဗ်ဴဟာနဲ႔ နည္းဗ်ဴဟာေကာင္းမ်ားကို အသံုးျပဳၿပီး လူအင္အား ႏွစ္ေသာင္းသံုးေထာင္ေက်ာ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ပါတယ္။

ေဒါသနဲ႔ စိတ္႐ႈပ္ေထြးမႈေတြဟာ အဓိက႐ုဏ္းကို ဦးတည္ေစႏိုင္တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီလို ခံစားခ်က္ ေတြကို ဘယ္လို လမ္းလႊဲေလွ်ာ့ခ်ေပးႏိုင္မလဲဆိုတာကို နားလည္ထားမယ္ဆိုရင္ အင္အားသံုးၿဖိဳခြဲရန္ မလိုပဲ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ လူစုကြဲသြား ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ပါတယ္။ ေဒါသနဲ႔ စိတ္႐ႈပ္ေထြးမႈေတြကို လမ္းလႊဲေလွ်ာ့ခ်မွုေတြျပဳလုပ္ရာမွာ ေစ့စပ္ညွိႏွိဳင္းျခင္း (ဒိုင္ယာေလာ့ခ္) နဲ႔ အင္အားျပျခင္း (show of force) နည္းလမ္းေတြကို အသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။

စုဖြဲ႔ႏွိမ္နင္းမႈသဏၭာန္

ေကာ္လံသဏၭာန္၊ လိုင္းသဏၭာန္၊ ျမားဦးသဏၭာန္နဲ႔ စက္၀ိုင္းသဏၭာန္ဆိုၿပီး စုဖြဲ႔ႏွိမ္နင္းမႈသဏၭာန္ ေလးမ်ဳိး ရွိပါတယ္။ အဓိက႐ုဏ္းႏွိမ္နင္းေရးတပ္ကို တေနရာမွ တေနရာသို႔ ေရႊ႕ေျပာင္းခ်ိန္မွာ ေကာ္လံသဏၭာန္ကို အသံုးျပဳေလ့ရွိပါတယ္။ ေကာ္လံသဏၭာန္ စုဖြဲ႔ရာမွာ ေဒါင္လိုက္ပံု rows ႏွစ္ခု ထားရွိသင့္ၿပီး၊commander က ေရွ႕မွာ၊ 2iC က ေနာက္မွာ ေနသင့္ ပါတယ္။ လိုင္းသဏၭာန္စုဖြဲ႔မႈဆိုရာမွာ ေကာ္လံသဏၭာန္စုဖြဲ႔မႈကေန တေယာက္ခ်င္းစီ ေရွ႕တိုးသြားၿပီး အလ်ားလိုက္ လိုင္း တခုတည္းအျဖစ္ ျဖန္႔ခြဲေနရာယူျခင္းကို ဆိုလိုတာျဖစ္ပါတယ္။ လူစုကို ေရွ႕ဆက္ သြားလို႔ မရေအာင္ ပိတ္ဆို႔ရာမွာ လိုင္း သဏၭာန္စုဖြဲ႔မႈကို အသံုးျပဳေလ့ရွိပါတယ္။

ျမားဦးသဏၭာန္ စုဖြဲ႔မႈဆိုရာမွာ ေကာ္လံသဏၭာန္၊ လိုင္းသဏၭာန္ စုဖြဲ႔မႈကေန ျမားဦးသဏၭာန္ ေျပာင္းလဲ စုဖြဲ႔မႈျဖစ္ပါတယ္။ လူအုပ္ထဲသို႔ ၀င္ေရာက္ျခင္း၊ လူစုခြဲျခင္းနဲ႔ ႏွိမ္နင္းျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ရာမွာ ျမားဦးသဏၭာန္ကို အသံုးျပဳေလ့ရွိပါတယ္။ စက္၀ိုင္းသဏၭာန္ စုဖြဲ႔မႈကိုေတာ့ stationary position မွာ ခံစစ္သဏၭာန္အေနနဲ႔ အသံုးျပဳေလ့ရွိပါတယ္။ နံရံတခုခု ရွိေန မယ္ဆိုရင္ နံရံကို ေက်ာေထာက္ ေနာက္ခံထားၿပီး စက္၀ိုင္းျပတ္သဏၭာန္ စုဖြဲ႔မႈ ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါတယ္။

ေျမျပင္ပကတိ အေျခအေန ဆန္းစစ္ခ်က္

အဓိက႐ုဏ္းႏွိမ္နင္းေရး မစတင္ခင္မွာ ေျမျပင္ပကတိအေျခအေန ဆန္းစစ္ခ်က္ကို ပဏာမ ျပဳလုပ္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ထည့္သြင္းစဥ္းစားသင့္တဲ့ အခ်က္ေတြကေတာ့ လူအုပ္ရဲ႕ အရြယ္အစား (လူအင္အား၊ ထိေတြ႕မႈလုပ္လာႏိုင္သည့္ လူ အင္အား) ႏွင့္ အမ်ဳိးအစား (ငယ္ရြယ္ေသာ အမ်ဳိးသား၊ အမ်ဳိးသမီး၊ မိသားစုႏွင့္ ကေလးမ်ား၊ ေက်ာင္းသားမ်ား စသည္)၊ လူစုလူေ၀းျဖစ္ေပၚလာေစေသာ လွံဳ႕ေဆာ္မႈ အေၾကာင္းတရားမ်ား၊ လူအုပ္၏ ေရြ႕လ်ားမႈသဏၭာန္မ်ား၊ လက္နက္မ်ား (တုတ္၊ ခဲယမ္းမီးေက်ာက္မ်ား၊ ဘက္တံမ်ား၊ ခ်ိန္းႀကိဳးမ်ား) ႏွင့္ လက္နက္အျဖစ္ အသံုးျပဳလာႏိုင္သည့္ ပစၥည္းမ်ား (ေက်ာက္ခဲမ်ား၊ အုတ္ခဲမ်ား) စတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

အဓိက႐ုဏ္းႏွိမ္နင္းရာမွာ လူအုပ္ထဲမွာရွိတဲ့ ေခါင္းေဆာင္နဲ႔ လွံဳ႕ေဆာ္သူမ်ားကို ေစာင့္ၾကည့္ ေဖာ္ထုတ္ျခင္းဟာ လူစု လူေ၀းထိန္းခ်ဳပ္ေရးအတြက္ အေထာက္အကူျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ေခါင္းေဆာင္ မ်ားနဲ႔ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးျခင္း၊ ေခါင္း ေဆာင္မ်ားအား ဖမ္းဆီးျခင္း၊ အခင္းျဖစ္ပြားရာေနရာမွာ ဖယ္ရွားျခင္း စတဲ့ နည္းလမ္းမ်ားကို အသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။

ေခါင္း ေဆာင္ေတြနဲ႔ စည္းရံုးလွံဳ႕ေဆာ္သူမ်ားဟာ လူအုပ္ရဲ႕ ျပဳမူေဆာင္ရြက္ပံုအေပၚ ႀကီးမားစြာ သက္ေရာက္မႈရွိပါ တယ္။ ကၽြမ္းက်င္တဲ့ စည္း႐ုံးလွံဳေဆာ္သူတေယာက္ဟာ စိတ္တက္ႂကြေနတဲ့ လူတစုကို ေဒါသထြက္ၿပီး အဖ်က္လုပ္ရပ္ ေတြ လုပ္ေဆာင္လာတဲ့အထိ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္မႈ ရွိပါတယ္။ အဓိက႐ုဏ္းေတြမွာ ဒီလူေတြက အဓိကက်တဲ့အတြက္ အဓိ က႐ုဏ္းႏွိမ္နင္းေရး မစတင္ခင္မွာ ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ လွံဳ႕ေဆာ္သူမ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

ပိတ္ဆို႔ျခင္း (Containment) ႏွင့္ လူစုခြဲျခင္း (Dispersal)

အဓိက႐ုဏ္းႏွိမ္နင္းရာမွာ လူအုပ္စုရဲ႕ အဖ်က္လုပ္ရပ္မ်ား ပိုမိုဆိုး၀ါးသြားျခင္း မရွိေစရန္ ပိတ္ဆို႔ျခင္းနဲ႔ လူစုခြဲျခင္း ျပဳလုပ္ ရတာေတြ ရွိပါတယ္။ ပိတ္ဆို႔မႈျပဳလုပ္ရာမွာ အဓိက႐ုဏ္းႏွိမ္နင္းေရးတပ္ရဲ႕ အင္အား ႀကီးမားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ လူအုပ္ ကို နံရံေနာက္ခံနဲ႔ အျခားေနာက္ခံ အတားအဆီးမ်ားေရွ႕မွ ၀န္းရံျခင္းဟာ ပိတ္ဆို႔ျခင္းကို အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါ တယ္။

ထိန္းခ်ဳပ္မႈမ်ား လုပ္ၿပီးခ်ိန္မွာ လူတဦးခ်င္းစီကို လူအုပ္ထဲမွ ခြဲထုတ္ၿပီး လႊတ္ေပးျခင္း၊ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ လႊတ္ေပးလိုက္သူေတြက အခင္းျဖစ္ပြားရာေနရာမွ ခ်က္ခ်င္းထြက္ခြာသြားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ေခါင္း ေဆာင္နဲ႔ လွံဳ႕ေဆာ္သူမ်ားကိုေတာ့ ယာယီထိန္းသိမ္းၿပီး ေမးခြန္းမ်ားေမးျခင္း၊ ဥပေဒခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ားရွိပါက တရားစြဲဆို အေရးယူမႈ ျပဳလုပ္ျခင္းမ်ား ဆက္လက္ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါတယ္။

လူစုခြဲျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ခ်ိန္မွာ လူတစုလံုးကို ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းရန္ မလိုအပ္ဘူးဆိုရင္ ထြက္ေျပးႏိုင္တဲ့ လမ္းေၾကာင္းအ ခ်ဳိ႕ကို ဟေပးဖို႔လိုပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အင္အားသံုးၿဖိဳခြဲမႈ လုပ္ခ်ိန္မွာ ထြက္ေပါက္ေတြ ထားရွိဖို႔က ပိုၿပီးအေရးႀကီးပါ တယ္။ လူအုပ္ကို ေထာက္ေခ်ာက္ထဲထည့္ၿပီး ထြက္ေပါက္ပိတ္လိုက္တဲ့အခါ ခုခံတိုက္ခိုက္ေရးလုပ္ဖို႔ တြန္းအားေပး လိုက္ သလို ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပိတ္ဆို႔ျခင္း ျပဳလုပ္ခ်ိန္မွာ ထြက္ေပါက္ေတြကိုလဲ ဖြင့္ေပးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

ႏႈတ္သတိေပးျခင္းႏွင့္ ေနရာယူျခင္း

ပိတ္ဆို႔ျခင္း၊ ဖမ္းဆီးျခင္း၊ အင္အားသံုးျခင္းမ်ား မျပဳလုပ္ခင္မွာ ႏႈတ္သတိေပးျခင္း (verbal warning) ကို ျပဳလုပ္ဖို႔ လို အပ္ပါတယ္။ ႏႈတ္သတိေပးျခင္း ျပဳလုပ္ရာမွာ အသံခ်ဲ႕စက္ကို အသံုးျပဳၿပီး လူစုခြဲဖို႔ ႏွစ္မိနစ္မွ ေလးမိနစ္အထိ ထပ္ခါတ လဲလဲ ေျပာၾကားရပါမယ္။ ဒီလိုႏႈတ္သတိေပးျခင္းအားျဖင့္ လူအုပ္ထဲမွာရွိတဲ့ ေၾကာက္တတ္သူမ်ား၊ ပြဲၾကည့္ပရိသတ္အ ျဖစ္ လိုက္ပါလာသူမ်ား၊ passive participants မ်ားနဲ႔ တက္ႂကြစြာ ပါ၀င္ေနသူမ်ားကို ခြဲထုတ္လိုက္ႏိုင္ပါတယ္။

ႏႈတ္သတိေပးျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ၿပီးခ်ိန္မွာ လူစုခြဲေရးအတြက္ အဆင္သင့္ ေနရာယူျပင္ဆင္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ရပါတယ္။ ဒီအ ေျခအေနမွာ တပ္ဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ေတြက အေျခအေနကို စဥ္ဆက္မျပတ္ ေစာင့္ၾကပ္ၾကည့္႐ႈေနဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ လူအုပ္ က စတင္လူစုခြဲလာခ်ိန္မွာ လူစုကြဲတဲ့ အရွိန္ကို ပိုေကာင္းလာေစမယ့္ လွဳပ္ရွားမႈမ်ားကိုသာ ျပဳလုပ္သင့္ပါတယ္။ လူစုခြဲ ေနတဲ့ လူအုပ္ကို ေၾကာက္လန္႔ၿပီး ဖရိုဖရဲနဲ႔ တုန္႔ျပန္တိုက္ခိုက္မႈမ်ား မျဖစ္ပြားေစေအာင္ လွဳပ္ရွားမႈမ်ားကို စနစ္တက် လုပ္ေဆာင္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းျခင္း

ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းေရး အဖြဲ႔ငယ္မ်ားကို အဓိက႐ုဏ္းႏွိမ္နင္းေရးတပ္မ်ားမွာ သီးျခားတာ၀န္ေပး ဖြဲ႔စည္းထားသင့္ပါတယ္။ ဒီအဖြဲ႔ငယ္မ်ားမွာ အဖြဲ႔၀င္ ေလးဦးမွ ေျခာက္ဦးအထိ ပါ၀င္ၿပီး၊ လူအုပ္ထဲမွ သတ္မွတ္လူအခ်ဳိ႕ကို ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းဖို႔ တာ၀န္ယူရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအဖြဲ႔ငယ္ေတြက လိုင္းသဏၭာန္စုဖြဲ႔မႈရဲ႕ ေနာက္မွာ ေနရာယူထားသင့္ၿပီး၊ ဖမ္းဆီးရမယ့္ လူကို လူအုပ္ထဲမွာ ေဖာ္ထုတ္ေတြ႕ရွိခ်ိန္မွာ လိုင္းသဏၭာန္ကို အနည္းငယ္ငေပးရပါတယ္။ ဒီလို ဟထားတဲ့ေနရာကေန ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႔ငယ္က ျဖတ္သန္း၀င္ေရာက္ရပါတယ္။

လူႏွစ္ေယာက္က အမွန္တကယ္ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းေရးကို တာ၀န္ယူရၿပီး၊ ဒီလူႏွစ္ေယာက္ဟာ လုယူဖို႔ လြယ္ကူေစမယ့္ လက္နက္မ်ားကို မကိုင္ေဆာင္ရပါဘူး။ လက္ထိပ္နဲ႔ ႀကိဳးမ်ားကိုသာ ကိုင္ေဆာင္သြား သင့္ပါတယ္။ အျခား လူႏွစ္ ေယာက္ (သို႔မဟုတ္) ေလးေယာက္ကေတာ့ ဖမ္းဆီးမယ့္ လူႏွစ္ေယာက္ ေဘးကေန အရံအတားအျဖစ္ တာ၀န္ယူရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုတာ၀န္ယူသူေတြကေတာ့ နံပါတ္တုတ္မ်ားနဲ႔ pepper spray မ်ားကို ကိုင္ေဆာင္သြားသင့္ပါတယ္။ ဖမ္းဆီးရမယ့္လူကို ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းၿပီးတာနဲ႔ လိုင္းသဏၭာန္စုဖြဲ႔မႈဆီကို ခ်က္ခ်င္းျပန္လည္ေခၚေဆာင္သြားၿပီး၊ ဟထား တဲ့ လမ္းေၾကာင္းကို ျပန္ပိတ္လိုက္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

နိဂံုး

အဓိက႐ုဏ္းဆိုတာ ေဒါသ၊ စိတ္႐ႈပ္ေထြးမႈေတြ ေရာျပြန္းရာက ေပၚထြက္လာတဲ့ စုေပါင္းစိတ္ခံစားမႈ ေဖာ္ျပခ်က္ (collective expression) ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရး၊ ဘာသာေရးနဲ႔ လူမႈေရး အေၾကာင္း တရားေတြေၾကာင့္ လူေတြ စုေ၀း လာၿပီး၊ အင္အားႀကီးထြားလာခ်ိန္မွာ အဖ်က္လုပ္ရပ္မ်ား လုပ္ေဆာင္ဖို႔ လွံဳ႕ေဆာ္သူေတြ ေပၚထြက္လာတဲ့အခါ အဓိက ႐ုဏ္းေတြကို ဦးတည္သြားေစတတ္ပါတယ္။ အဓိက႐ုဏ္းေတြဟာ စီးပြားေရးအရ ဆံုးရွံဳးမႈမ်ားနဲ႔ အုပ္စုမ်ားအၾကား တိုက္ ခိုက္ေရးစိတ္မ်ား ရွင္သန္မႈေတြကို ျဖစ္ပြားေစႏိုင္ၿပီး၊ ပဋိပကၡမ်ား ႀကီးမားလာေစတတ္တဲ့အတြက္ အဓိက႐ုဏ္း ႏွိမ္နင္း ေရးကို တာ၀န္ရွိသူမ်ားက စနစ္တက်ျပဳလုပ္သင့္ပါေၾကာင္း ေရးသားတင္ျပအပ္ပါတယ္။

ခင္မမမ်ဳိး

(၅၊ ၄၊ ၂၀၁၃)